فولیکول مو چیست ؟
(زمان مطالعه تقریبی مقاله : ۶ دقیقه )
فوليكول مو يك سـاختار پويـا اسـت، كـه مـسئول توليد و خارج كردن ساقه مو است. در انسان بـر خـلاف ديگر پـستانداران هـر فوليكـول مـو سـاعت بيولوژيـك مستقل دارد. چرخه ي رشد فوليكول مو شامل سه فـاز مي باشد؛
آناژن (فاز رشد)، كاتاژن (فاز پسرفت) و تلوژن (فاز استراحت).
فاز آناژن در موهاي سر به طور متوسط ۳ سال طول مي كشد و طول مو را مـشخص مـي كنـد. تخمين زده مي شود كه در هر زمان، ۹۰ % فوليكول هاي مو در ايـن مرحلـه از چرخـه قـرار دارنـد.
بعـد از ايـن مرحله، فاز كاتاژن شروع مـي شـود كـه يـك مرحلـه ي ناشي از آپوپتوز سلول هاي ماتريكس مو است و به طـور متوسـط دو هفتـه طـول مـي كـشد و شـامل ۱ تا ۲ ٪ از همه ي فوليكول هاي مو است.
فـاز تلـوژن تقريبـاً ۱۰ % فوليكول هاي مو را شامل مي شود و به طور متوسط ۵-۳ ماه طول مي كشد. در آخر هر چرخه، فاز اگزوژن اتفـاق مي افتد كه به موجب آن يك ساقه موي جديد سـاخته مي شود و موي قديمي ريزش پيدا ميكند. در مجموع، هر فرد ممكن است روزانه بين ۲۵ تا ۱۰۰ تار از موهاي سر را در طي فاز اگزوژن طبيعي از دست دهد.
ساختار فولیکول از نظر علمی :
موقعیت و توزیع فولیکول های مو در بدن تغییر می کند. به عنوان مثال ، پوست کف دست و پا فولیکول های مو ندارد در حالی که پوست سر ، بازوها ، پاها و دستگاه تناسلی دارای فولیکول های موی فراوانی است. ساختارهای زیادی وجود دارد که فولیکول مو را تشکیل می دهد. از نظر آناتومی ، سه گانه فولیکول مو ، غدد سباسه و عضله arrector pili غدد چربی را تشکیل می دهند.
موهای شما از دو قسمت تشکیل شده است : ۱- فولیکول مو 2- ساقه مو
قسمتهای مختلف فولیکول:
پیاز :
پیاز در ریشه موهای شما یافت می شود که سلولهای پروتئینی (کراتین) برای ایجاد مو رشد می کنند.
پاپیلا:
پاپیلا خون رسانی به فولیکول های مو را برای موهای سالم فراهم می کند.
ماتریس Germinal:
ماتریس Germinal منطقه ای است که سلول ها موهای جدیدی تولید می کنند. این در ناحیه تحتانی فولیکول مو قرار دارد.
برآمدگی:
برآمدگی در وسط پیاز مو قرار دارد. سلول های بنیادی درون برآمدگی هستند که فولیکول های مو ، غدد چربی و اپیدرم را بازسازی می کند. برآمدگی همچنین دارای عضله آرکتوروس است ، بافت عضلانی که باعث می شود موهای شما سالم و زیباتر شوند.
عملکردهای فولیکول مو :
علاوه بر رشد مو ، فولیکول های مو نیز در تصمیم گیری در مورد ظاهر مو نقش مهمی دارند. شکل فولیکول شما به نوع موهای شما مربوط می شود. فولیکول های دایره ای مو باعث ایجاد موهای صاف می شوند در حالی که فولیکول های بیضی شکل موهای فرفری ایجاد می کنند. یکی دیگر از عملکردهای فولیکول مو ، رنگ دادن به موهای شما است. رنگ مو مانند پوست شما از رنگدانه ای به نام ملانین گرفته می شود. این ملانین در فولیکول های مو ذخیره می شود. دو نوع ملانین وجود دارد.
- اگر مقدار زیادی ملانین داشته باشید ، موی های تیره تر خواهید داشت.
- اگر ملانین در موی شما در حد متوسط باشد ، موهای شما قهوه ای است.
- اگر ملانین کمی دارید موهای شما بلوند است.
- اگر شما فوملانین دارید ، موهای شما قرمز است
مو چگونه شکل ظاهری خود را به دست می آورد؟
شکل ظاهری مو وابسته به فاکتورهای متعددی است از جمله شکل ظاهری فولیکول، زاویه و نحوه رویش مو که از فردی به فرد دیگری و از نژادی به نژاد دیگری متفاوت است.
کراتین علاوه بر استحکام مو در شکل دهی فولیکول های مو نیز نقش مهمی را ایفا می کند.
شکل ظاهری مو متاثر از پیوندهای شیمیایی موجود در ساختمان آن است، به علت استحکام و قدرت بسیار بالای پیوندهای دی سولفیدی، تنها راه تغییر ساختار مو به کارگیری روش های شیمیایی همانند صاف کردن، بااستفاده از عوامل شیمیایی است. هر زنجیر کراتینی به وسیله پیوندهای شیمیایی دیگری به هم متصل اند که به آن ها باندهای هیدروژنی گفته می شود. در زنجیر کراتینی مو، تعداد باندهای هیدروژنی به مراتب بیشتر از باندهای دی سولفیدی است. در زمان خیس شدن مو این باندها به دفعات شکسته شده و موقع خشک شدن دوباره شکل می گیرند. این همان اساس مرتب کردن و حالت دادن به مو است. استفاده نادرست از ابزار های حالت دهی مو، حرارت زیاد و مصرف بیش از حد مواد شیمیایی باعث آسیب به لایه کوتیکول مو می شود و یکپارچگی موها را تضعیف می کند.
ریزش مو :
ریزش مو (Hair loss) به حالتی می گویند كه به صورت غیرطبیعی و بیشتر از حد نرمال موها بریزد و موی جایگزین آن رشد نكند. در حقیقت تعادل بین ریختن موی سر و رویش مجدد به هم خورده و از تعداد موهای موجود روی سر به تدریج كاسته می شود، ریزش بیش از اندازه مو مشکلی شایع است که می تواند هم مردان و هم زنان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.
این عارضه زمانی رخ می دهد که پوست سر و فولیکول های مو از برخی تغییرات رنج می برند. این شرایط می تواند در نتیجه یک بیماری یا تغییراتی مشخص در محیط شکل گرفته باشد. در نتیجه حالت بی مویی یا طاسی بعد از مدتی بروز می كند.
بیشترین نوع طاسی معمولا ریزش موی آندروژنیك آلوپسی است. این نوع ریزش مو در ابتدا از پیشانی و شقیقه ها شروع شده و سرانجام در قسمت پس سر به هم رسیده و تمامی نواحی جلوی سر تا پشت سر طاس می شود. در مردان و زنانی كه زمینه ژنتیكی در خانواده آنها وجود دارد این حالت از اواخر دوران بلوغ شروع شده و شقیقه ها و پیشانی شروع به خالی شدن می كند.
این ریزش نهایتا تا سن ۴۵ سالگی ادامه پیدا می كند. این نوع ریزش آندروژنیك و ژنتیكی در زنان نیز دیده می شود، ولی فرق آن با مردان این است كه در زنان ریزش موها به طور یكسان و پراكنده كم پشت می شود. تارهای مو در آنان بسیار نازك و شكننده تر از حالت عادی می شود. ژن ریزش موی مردانه و زنانه می تواند از یكی از والدین به فرزند منتقل شود. از خصوصیات ریزش موی آندروژنیك، پایدار و ثابت بودن موهای پشت سر است
