سرطان آندومتر چیست؟ ارتباط ان با سندروم متابولیک
(زمان تقریبی مطالعه این مقاله : 5 دقیقه)
سرطان آندومتر(EC) شایع ترین بدخیمی ژنیکولوژیک درجهان است . در اروپا 1 تا 2 درصد از کل مرگ و میر ها،ناشی از این سرطان است. طبق آمار منتشر شده از ایران سرطان آندومتر به عنوان پنجمین سرطان شایع در دو دهه ی گذشته شناخته شده است بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت،سرطان آندومتر در بین زنان ایرانی در مقایسه با اروپایی به میزان قابل ملاحظه ای کمتر است.
این سرطان از رحم شروع می شود ، رحم عضو تو خالی در لگن است که رشد جنین در آن اتفاق می افتد. سرطان رحم در سلول های داخلی رحم اتفاق می افتد، همانطور که می‌دانید وظیفه ی اصلی آن رشد و نگهداری از جنین است. هنگامی که سلول‌های بافت داخلی رحم به صورت غیر طبیعی رشد کنند، سرطان آندومتر در فرد ایجاد خواهد شد.
لایه ی خارجی رحم میومتر است ، که نقش بسیار مهمی به هنگام زایمان طبیعی و خارج نمودن نوزاد از رحم دارد. همچنین لایه ی داخلی رحم آندومتر نام دارد که دارای بافتی نرم است. در دوران قاعدگی خانم‌هایی که باردار نیستند بافت آندومتر آنها برای جلوگیری از ضخیم شدن فرو می ریزد، و فرد دچار خون ریزی ماهیانه میشود. در این زمان بدن دچار تغییرات هورمونی زیادی خواهد شد. سرطان آندومتر زمانی رخ میدهد که سلول‌های این ناحیه بدون هیچ محدودیت و کنترلی شروع به تکثیر کرده و تومور ایجاد کنند.مهم ترین عامل در مدیریت این بیماری تشخیص زود هنگام این بیماری و درمان صحیح جراحی یا پرتو درمانی است.
چه عواملی بر خطر سرطان آندومتر تاثیر می گذارد؟
فاکتورهای زیادی بر خطر ابتلا به سرطان آندومتر تأثیر می گذارد، از جمله:
1- چاقی :
چاقی خطر سرطان رحم را افزایش می دهد. وزن متعادل به جلوگیری از سرطان آندومتر کمک می کند.
2- بهم ریختن تعادل هورمون های زنانه:
تخمدان ها دو هورمون مهم به نام استروژن و پروژسترون را در بدن تولید می کنند.عدم تعادل بین این دو هورمون باعث تغییراتی در آندومتر می شود.
بیماری یا شرایطی که باعث افزایش میزان استروژن بدون افزایش پروژسترون در بدن شود،خطر کانسر آندومتر را بالا می برد.مثال آن شامل مواردی است که تخمک گذاری منظم صورت نمی گیرد مانند زنان مبتلا به تنبلی تخمدان بیماری PCO، چاقی و دیابت.
استفاده از هورمون استروژن بدون پروژسترون بعد از یائسگی هم خطر سرطان رحم را بالا می برد.
نوع نادری از تومور تخمدان هم وجود دارد که استروژن تولید می کند و احتمال سرطان آندومتر را افزایش میدهد.
3- استفاده از قرص های جلوگیری:
استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری حداقل به مدت یک سال باعث کاهش خطر سرطان رحم می شود و این کاهش خطر، تا چندین سال بعد از قطع قرص ها هم باقی می ماند.
البته این قرص ها عوارضی هم دارند و کسانی که می خواهند قرص های جلوگیری از بارداری مصرف کنند باید با مشورت پزشک و سنجش خطرات و فواید آن باشد.
4- سن :
سن عامل خطر اصلی می باشد. هرچه سن بالاتر می رود خطر سرطان آندومتر بیشتر می شود و بیشتر موارد سرطان آندومتر در سنین یائسگی دیده می شود.
5- رژیم و ورزش :
ورزش می تواند خطر کانسر آندومتر را کاهش دهد.نیم ساعت ورزش در بیشتر روزهای هفته خطر سرطان را کاهش می دهد البته ورزش بیشتر فواید بیشتری هم دارد.
6- دیابت نوع 2 :
زنان مبتلا به دیابت نوع دو تقریبا دو برابر بیشتر از کسانی که دیابت ندارند دچار سرطان آندومتر می‌شوند.
7- سندروم سرطان کولون موروثی :
سرطان کولون غیرپولیپی موروثی (HNPCC) نوعی سندروم است که خطر سرطان کولون و سایر سرطان ها، از جمله سرطان آندومتر، را افزایش می دهد. سرطان کولون غیرپولیپی موروثی بخاطر جهش ژنی رخ داده و از والدین به کودکان منتقل می شود. اگر HNPCC در عضوی از خانواده تشخیص داده شود، بایستی در خصوص خطر سندروم ژنتیکی با پزشک مشورت کنید. اگر هم به HNPCC مبتلا هستید، از پزشک درباره تست های غربالگری سرطان سوال کنید.
8- ابتلا به سرطان پستان یا تخمدان در گذشته :
زنانی مبتلا به سرطان سینه که داروی تاموکسیفن مصرف می کنند خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان آندومتر دارند. در صورت درمان با تاموکسیفن، در خصوص ریسک استفاده از این دارو با پزشک مشورت کنید. در بیشتر زنان، فواید مصرف تاموکسیفن بسیار بیشتر از خطر آن در ایجاد سرطان آندومتر است.
9- سابقه خانوادگی :
زنانی که اقوام نزدیک آنها مبتلا به سرطان آندومتر هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
10- جهش های ژنتیکی :
در حدود ۵ تا ۱۰ درصد موارد، جهش های ژنتیکی ارثی در واقع عامل افزایش خطر سرطان هستند.
11- پرتو درمانی :
پرتودرمانی به دنبال جراحی در مراحل اولیه سرطان آندومتربه عنوان یک رویکرد درمانی پذیرفته است.
12: داشتن هیپرپلازی آندومتر در گذشته :
پوشش داخل رحم آندومتر نام دارد و ضخیم شدن این پوشش هیپرپلازی آندومتر گفته می شود و به طور معمول موجب خونریزی غیرطبیعی واژن می شود.
برخی از این موارد مانند بارداری، قرص های جلوگیری از بارداری و استفاده از IUD با کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر ارتباط دارد، در حالی که بسیاری از آنها با خطر بالاتر مرتبط هستند.
برخی از عوامل خطر ساز به طور مستقیم به خصوصیات تولید مثلی فردی مرتبط هستند.خطر ابتلأٰ به سرطان آندومتر ،ارتباط مستقیم با درمان جایگزینی استروژن و ارتباط غیر مستقیم با بیماری های متابولیک دارد. همچنین نقش عوامل محیطی در ایجاد و گسترش سرطان آندومتر را نمی توان نادیده گرفت.
ارتباط سندروم متابولیک و سرطان رحم :
یک مطالعه جدید که نتایج آن در مجله Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention منتشر شده نشان داده است که در زنان مسن با وزن بالا که به سندروم متابولیک مبتلا هستند احتمال سرطان آندومتر که نوعی بدخیمی رحم است افزایش پیدا میکند. سندروم متابولیک به تغییراتی در بدن افراد میانسال و مسن گفته می شود که معمولا همراه با چاقی، افزایش فشار خون، کلسترول و قند بالا است.
این سندروم بسیار شایع بوده و در جوامع صنعتی و بعضی کشورهای در حال توسعه به سرعت در حال گسترش است به طوری که طبق آمارهای بدست آمده حدود 34 درصد بالغین در ایالات متحده به سندروم متابولیک مبتلا هستند.
این وضعیت آنان را در معرض خطر بروز بیماری های قلبی عروقی و سکته مغزی و بعضی سرطان ها قرار می دهد. یکی از این سرطان ها سرطان لایه درونی رحم یعنی آندومتر است. این سرطان شایع ترین بدخیمی دستگاه تولید مثل زنان است و از هر 37 زن یکی مبتلا به این سرطان میشود.
حالا تحقیق جدید با بررسی بیش از 16 هزار زن با سن بالای 65 سال نشان داده است که سندورم متابولیک می تواند موجب افزایش 21-17 درصدی در احتمال بروز سرطان آندومتر شود چه این وضعیت با افزایش وزن باشد یا نباشد. محققین می گویند بهترین راه برای برطرف کردن سندروم متابولیک کاهش وزن و ورزش است.
علائم سرطان آندومتر چیست؟
یکی از شایع ترین علائم سرطان آندومتر خونریزی غیر طبیعی واژن است. که می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات در طول دوره های قاعدگی
- خونریزی واژینال یا لکه بینی بین دوره های قاعدگی
- خونریزی واژن بعد از یائسگی
سایر علائم بالقوه سرطان آندومتر عبارتند از:
- ترشحات آبکی یا خونی از واژن
- درد در ناحیه تحتانی شکم یا لگن
- درد هنگام رابطه جنسی
- کاهش وزن ناخواسته
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید. این علائم لزوماً نشانه یک بیماری جدی نیستند، اما مهم است که بررسی شوند.خونریزی غیرطبیعی واژن می تواند ناشی از یائسگی یا سایر شرایط غیر سرطانی باشد. اما در برخی موارد، نشانه سرطان آندومتر یا انواع دیگر سرطان زنان است.
چه چیزی باعث سرطان آندومتر می شود؟
در بیشتر موارد، علت دقیق سرطان آندومتر ناشناخته است. با این حال، کارشناسان بر این باورند که تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون در بدن ،اغلب نقش مهمی را ایفا می کند.هنگامی که سطح هورمون های جنسی در نوسان است، آندومتر شما را تحت تاثیر قرار می دهد. هنگامی که تعادل به سمت افزایش سطح استروژن تغییر می کند، باعث تقسیم و تکثیر سلول های آندومتر می شود.
اگر تغییرات ژنتیکی خاصی در سلول های آندومتر رخ دهد، تبدیل به سرطان می شوند. سلول های سرطانی می توانند به سرعت رشد می کنند و تومور را تشکیل می دهند.
Reference
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23640372/