استئوآرتریت یا آرتروز چیست ؟

استئوآرتریت یا آرتروز ، شایع ترین بیماری مفصلی است که استفاده بیش از حد از مفاصل موجب بروز آن می شود. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را درگیر نموده و شرایط زندگی را برای این افراد سخت کرده است. تغییرات پاتولوژیک حاصله در استئوآرتریت نه تنها در غضروف مفصلی بلکه در تمامی ساختار های مفصلی ایجاد می شود، و تقریبا ۷۰٪ جمعیت بالای ۶۵ سال را درگیر می کند.

اپیدمیولوژیک نشان می دهد که این بیماری در زنان شایع تر و شدید تراست. در استئوآرتریت غضروف مفصلی دچار آسیب دیدگی است که این وضعیت به تدریج سبب آسیب استخوان ها نیز می شود. مفاصل بدن در طول زندگی در اثر فعالیت های بدنی بطور مکرر در معرض آسیب و ضربه قرار دارند و این ضربات بطور مکرر آسیب هایی را به غضروف مفصلی وارد می کنند.

گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیشتر از قدرت ترمیم بدن است و یا به دلایلی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمی تواند آسیب های معمولی ایجاد شده را ترمیم کند، که در این صورت غضروف مفصلی به تدریج دچار فرسایش و تخریب شده و زمینه ساز ایجاد آرتروز می شود.

مفاصل دست ، پا، زانو، ران و ستون فقرات بیشتر از سایر مفاصل بدن به استئوآرتریت مبتلا می شوند. اگرچه نمی توان آسیب وارده به مفاصل را برطرف نمود، اما معمولا می توان علائم استئوآرتریت را کنترل کرد.

در استئوآرتریت یا آرتروز غضروف درون مفصل شروع به تخریب شدن می کند و استخوان زیرین در پی این تخریب تغییر شکل می‌‍یابد. این تغییرات معمولاً به آرامی ایجاد می شوند و با گذشت زمان بدتر خواهند شد. استئوآرتریت می تواند باعث درد ، سفتی و تورم شود. در بعضی موارد نیز باعث کاهش عملکرد و ناتوانی فرد خواهد شد. شدت این بیماری در بعضی از افراد ممکن است به حدی باشد که فعالیت‌های روزمره و زندگی عادی فرد را تحت تأثیر قرار دهد؛ به همین دلیل پیشگیری و درمان آرتروز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

علائم و نشانه‌های استئوآرتریت:

۱- درد

۲- سفتی و سختی

۳- کاهش دامنه حرکت (یا انعطاف پذیری)

۴- تورم

۵- خشکی

۶- حسایت به لمس

۷- احساس گرما در مفصل

۸-حس ساییده شدن استخوان ها به یک دیگر

عوامل پرخطر بروز استئوآرتریت :

سن: با بالا رفتن سن، خطر استئوآرتریت افزایش می یابد. ونوع درگیری مفاصل قبل از ۵۵ سال،در هر دو جنس یکسان است. ولي با افزايش سن، در خانم ها مفاصل دست و در آقايان مفصل هيپ بيشتر درگير مي شود.

جنسیت: احتمال بروز این بیماری در زنان بیشتر است اما دلیل آن مشخص نیست.

چاقی: داشتن اضافه وزن به چند شیوه باعث بروز استئوآرتریت می شود و هرچه وزن بالاتر باشد، خطر بروز این وضعیت بیشتر است. اضافه وزن فشار بیشتری روی مفاصلی که وزن را تحمل می کند، مانند لگن و زانو، وارد می کند. به علاوه، بافت چربی پروتئینی تولید می کند که باعث التهاب مضر مفصل و اطراف آن می شود.

نژاد: ميزان استئوآرتريت در نژاد سياه پوست و سفيد پوست متفاوت است. استئوآرتريت هيپ در آسيايي ها كمتراست.

آسیب به مفصل: صدماتی ناشی از ورزش یا تصادف، خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش می دهد. حتی صدماتی که سال ها قبل اتفاق افتاده و به نظر درمان شده، خطر بروز استئوآرتریت را بالا می برد.

هورمونهاي جنسي (استروژن و تستوسترون): استئوآرتريت در خانم هاي بالاي ۵۰ سال ارتباط با كاهش استروژن مطرح شده است.

ژنتیک: احتمال بروز استئوآرتریت در برخی از افراد انتسابی است.

بدشکلی استخوان: بعضی از افراد به طور مادرزاد دچار بد شکلی مفصل یا غضروف هستند.

تغذیه: وجود مواد آنتي اكسيدان در رژيم غذايي مي تواند موجب پيشگيري يا تاخير استئوآرتريت شود.

از نظر طبقه بندی این بیماری به دو گروه عمده تقسیم بندی می شود:

۱- استئوآرتريت اوليه يا ايديوپاتيك كه درآن هيچ بيماري زمينه ای كه در ايجاد بيماري نقش داشته باشد يافت نمي شود.

۲- استئوآرتريت ثانويه، وقتي كه يك فاكتور مستعد كننده زمينه اي به صورت موضعي (لوكال) يا عمومي (سيستميك) در ايجاد بيماري نقش داشته باشد.

درمان آرتروز چیست ؟

آرتروز بر اساس آنچه كه بيان شـد فرسـايش در غـضروف مفصلي است ، كه تاكنون درمان قطعي شناخته شده اي ندارد. اما مطلب فوق به اين معنا نيست كه بيماران دچار اين مـشكل بـه حال خود رها شده تا تمـام غـضروف مفـصلي و بافـت هـاي حمايتي يك مفصل تا سر حد تخريب كامل، پيش روي داشـته باشند و به جاي يك مفصل كارآمد نسبي از يك مفصل فلـزي و مـصنوعي اسـتفاده گـردد. برخـورد هوشـيارانه پزشـك در برخـورد بـا بيمـاران دچـار اسـتئوآرتريت مـي توانـد باعـث جلوگيري از تخريب بيشتر غضروف مفصلي و حتي كند شدن روند دژنرسانس و بـه تعويـق افتـادن سـير فرسـايش بافـت غضروفي شود و گاهاً در شرايط ايده آل صحبت از ترميم بافت خراب شده نيز وجود دارد . در حال حاضر هدف درمـان هـاي مفصلي بر اساس تسكين درد مي باشد.