ارتباط میان سندروم متابولیک و سرطان پستان
سرطان دومین عامل شایع مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و سومین عامل مرگ در کشور های کمتر توسعه یافته است.طبق نظر سازمان جهانی بهداشت 5/12 % تمامی مرگ ها در سال به علت سرطان است.این آمار بیش از درصد مجموع مرگ های ناشی از HIV، سل ، مالاریا در سال است.
پیش بینی می شود که این تعداد از 5/7 میلیون مرگ ثبت شده در سال 2005 و تقریبا 9 میلیون مرگ در سال 2015 به حدود 5/11 میلیون در سال 2030 خواهد رسید. در بین سرطان ها سرطان پستان شایع ترین سرطان بین زنان است. و بعد از سرطان معده و ریه ، سومین سرطان شایع بین بد خیمی ها عنوان شده است.
خطر ابتلا به این سرطان به طور چشمگیری افزایش یافته است به طوری که خطر ابتلا به سرطان پستان از یک مورد در هر 10 نفر، به یک مورد از 7 نفر رسیده است. ایران یکی از کشور هایی است که میزان بروز سرطان پستان کمتری نسبت به بقیه کشور ها دارد، با این وجود افزایش میزان بروز آن در سال های اخیر ،این بیماری را به عنوان رایج ترین بدخیمی در میان زنان ایرانی نشان داده است.
سندروم متابولیک چیست؟
سندروم به بیماری می‌گویند که در بین افرادی که به آن دچار شده‌اند علائم یکسانی داشته باشد؛ یعنی همه افرادی که به نوعی خاص از بیماری دچار شده‌اند، علائم خاصی را بروز می‌دهند. دومین بخش نام سندروم ، متابولیک نشان‌دهنده تاثیر این بیماری در متابولیسم افراد است.
سندروم متابولیک گروهی از ۵ عامل پر خطر است که در صورت عدم درمان ، می‌تواند زمینه ساز بیماری‌هایی همچون سکته، دیابت نوع ۲ و انواع بیماری‌های قلبی باشد. ممکن است به آن سندروم X یا سندروم مقاومت به انسولین نیز گفته شود.
۵ عامل پر خطر عبارت اند از :
– فشار خون ۱۳۰ به روی ۸۵ میلی‌متر جیوه یا بیشتر؛
– قند خون ۱۰۰ میلی‌گرم/ دسی‌لیتر یا بیشتر؛
– چربی اضافی دور کمر
– سطح گلیسرید خون ۱۵۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا بیشتر؛
– سطح پایین کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)
توجه داشته باشید یکی از عوامل این خطر به معنای ابتلا به سندروم متابولیک نیست!
با این حال خطر ابتلا به این بیماری برای فرد وجود دارد. داشتن ۳ یا بیشتر از این عوامل منجر به تشخیص سندروم متابولیک می شود و خطر ابتلا به بیماری هایی همچون دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی -عروقی را افزایش می دهد. دلیل اینکه بسیاری از ما از وجود این سندروم بی خبریم این است که نشانه هایش بسیار شایع است به طوری که نادیده گرفته می‌شود.
طی چند دهه اخیر همزمان با افزایش بروز سرطان پستان، بروز دیابت تیپ 2 و سندرم متابولیک افزایش یافته است. مطالعات متعددی ارتباط مستقیمی را بین خطر ابتلا به سرطان با اجزای سندرم متابولیک افزایش یافته اند.
چاقی
چاقی عامل خطر مهمی برای سرطان است.مطالعات آینده نگر نشان می دهد که اضافه وزن و چاقی عامل 14% مرگ و میر های ناشی از سرطان در مردان و 20 % در زنان است. چاقی از طریق تاثیر روی فرآیند های مختلف دخیل در سرطان مثل تکثیر سلول های سرطانی و…. تاثیر گذار است.
همانطور که پیش تر ذکر شد، بررسی مقالات و نتایج مطالعات نشان داده است که خطر ابتلا به سرطان، به ویژه سرطان پستان در خانم ها، در افراد مبتلا به بیماری سندروم متابولیک بالاتر است و از این رو لازم است اقداماتی جهت کاهش این خطرات در گروه هایی که بیش تر در معرض خطر هستند انجام شود.
در بیماران مبتلا به سرطان سینه، سندروم متابولیک به دنبال چاقی، زندگی کم تحرک و دریافت شیمی درمانی ، شدت می یابد. آمارها نشان می دهند که در زنان مبتلا به سندروم متابولیک، احتمال بروز سرطان پستان 17 درصد، احتمال بازگشت و عود مجدد سرطان سینه 3 برابر و مرگ در اثر سرطان سینه 2 برابر بیش تر از زنانی است که به سندروم متابولیک مبتلا نیستند.
آیا می توان گفت ورزش و تحرک کافی برای این افراد کمک کننده است؟
در یک پژوهش مشخص شد که میزان بروز سندروم متابولیک در خانم هایی که ورزش نکرده بودند، 80 درصد بود و این میزان در خانم هایی که ورزش کردند به 15 درصد کاهش یافته بود.
همچنین آن دسته از خانم هایی که ورزش کرده بودند، چربی بدن خود را کاهش داده و ماهیچه بدست آوردند، خطر ابتلا به بیماری قلبی را پایین آوردند، فشار خون به میزان 15 درصد کاهش یافت و میزان چربی مفید خون یعنی (اچ دی ال ) 50 درصد افزایش داشته است.
چه راه های دیگری برای مدیریت این بیماری وجود دارد؟
کاهش وزن
می توان گفت کاهش ۷ تا ۱۰ درصدی وزن بدن، مقاومت به انسولین و فشار خون را کاهش می دهد و همچنین احتمال ابتلا به دیابت را کم تر می کند. دقت کنید که لازم است که این کاهش وزن حفظ شود.
داشتن یک رژیم غذایی مناسب:
داشتن یک رژیم غذایی سالم که شامل مصرف کافی سبزیجات، میوه ها، غلات کامل با فیبر بالا و پروتئین فاقد چربی ، الکل، نمک، شکر و چربی به خصوص چربی اشباع و ترانس، می شود، در کنترل و بهبود بیماری بسیار کمک کننده است.
پرهیز از سیگار کشیدن:
علاوه بر تاثیری که ترک سیگار، بر بهبود سلامتی عمومی فرد دارد؛ پرهیز از مصرف سیگار و دخانیات، در کنترل هردو بیماری سرطان پستان و سندروم متابولیک تاثیر قابل توجهی دارد.
سبک زندگی سالم:
کاهش یا مدیریت استرس، فعالیت بدنی کافی، مراقبه و عبادت، یوگا و… باعث بهبود سلامت جسمی و روحی بیمار می شود.
چرا افراد چاق در معرض سرطان سینه قرار دارند؟
سازمان بهداشت جهانی چاقی را به عنوان بیماری شایع جهانی رده بندی می کند. بسیاری از زنان ایرانی اضافه وزن دارند یا چاق می باشند. خطر ابتلاء به بسیاری از سرطان ها را افزایش می دهد. به علاوه احتمال ابتلاء به بیماری های قلبی، سکته مغزی، دیابت و مرگ زودرس را نیز بالا می برد. هر چند که چگونگی افزایش احتمال ابتلاء به سرطان در اثر چربی بدن اضافه، دریافت مقادیر زیاد کالری و کم تحرکی هنوز به طور دقیق مشخص نیست، با این وجود هیچ شبهه ای در مورد اینکه این عوامل می توانند منجر به افزایش احتمال ابتلاء به انواع زیادی از سرطان شوند، وجود ندارد.
تأثیر وزن بدن بر ابتلا به سرطان پستان :
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که در زنان یائسه، BMI بالاتر با افزایش متوسط خطر سرطان پستان ارتباط دارد. به عنوان مثال، افزایش 5 واحدی BMI با 12٪ افزایش خطر همراه است. در میان زنان یائسه کسانی که چاق هستند، 20 تا 40 درصد در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان در مقایسه با زنان با وزن طبیعی هستند. چاقی همچنین یک عامل خطر برای سرطان سینه در مردان است.
یک مطالعه بر جمعیت با استفاده از BMI و داده های بروز سرطان از پروژه GLOBOCAN تخمین زده است که در سال 2012 حدود 28000 مورد جدید سرطان در مردان (3.5٪) و 72،000 در زنان (9.5٪) به دلیل اضافه وزن یا چاقی است.
درصد مواردی که به اضافه وزن یا چاقی نسبت داده می شود به طور گسترده ای برای انواع مختلف سرطان متفاوت می باشد اما برای سرطان کیسه صفرا در زنان 54٪ و در آدنوکارسینومای مری 44٪ است.
تفسیر اطلاعات در مورد اینکه آیا اجتناب از افزایش وزن یا کاهش وزن خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد می تواند دشوار باشد زیرا افرادی که لاغر می شوند یا از افزایش وزن جلوگیری می کنند ممکن است از راه های دیگر با افرادی که کلا لاغر نمی شوند تفاوت داشته باشند.
با این وجود، هنگامی که شواهد حاصل از مطالعات مشاهده ای متعدد سازگار باشد، احتمالاً ارتباط واقعی وجود دارد.بسیاری از مطالعات مشاهده ای شواهد مداومی را ارائه داده اند که نشان می دهد افرادی که در بزرگسالی افزایش وزن کمتری دارند، خطر کمتری برای سرطان روده بزرگ، سرطان کلیه و سرطان پستان، آندومتر و تخمدان دارند.
پیشگیری از سرطان پستان با کاهش وزن :
با این همه چاقی یک عامل خطر قابل اصلاح است و می بایست زنانی را که اضافه وزن دارند، به کاهش وزن تشویق کرد. حتی میزان کمی کاهش وزن، منافع زیادی در پی خواهد داشت و نقطه شروع خوبی برای قدم گذاشتن در مسیر پیشگیری از سرطان پستان می باشد. بنابراین به تمامی زنان توصیه می شود که در تمامی سنین به وزن ایده ال خود دست یابند و آن را در طول زندگی خود حفظ نمایند.
نتایج:
ریسک ابتلا به سرطان پستان در زنان مبتلا به سندرم متابولیک بالاتر از سایر افراد است.همچنین از بین اجزای سندرم متابولیک به طور مستقل، دور کمر،فشار خون دیاستولیک بالا،تری گلیسرید بالا و کلسترول اچ دی ال پایین، ارتباط مستقیمی با افزایش ریسک ابتلا به سرطان پستان دارند.
بنابر این پیشنهاد می شود تصمیماتی اتخاذ گردد که افراد با شناسایی و آگاهی از فاکتور های سندرم متابولیک،از خطرات احتمالی ابتلا به سرطان پستان جلوگیری نمایند. همچنین به طور گسترده مطالعاتی مروری برای گزارش فاکتور های مرتبط سرطان پستان در ایران انجام شود.