بیماری دیابت چیست؟
پانکراس (عضوی که پشت معده قرار دارد) به‌طور طبیعی انسولین آزاد می‌کند تا در ذخیره و مصرف قند و چربی حاصل از غذایی که می‌خورید به بدن کمک کند. درصورتی که یکی از موارد زیر رخ دهد،بیماری دیابت پیش می‌آید:
- پانکراس انسولین ترشح نکند
- مقدار انسولینی که توسط پانکراس ترشح میشود اندک باشد
- بدن واکنش مناسبی نسبت به انسولین نشان ندهد. به این وضعیت «مقاومت به انسولین» گفته میشود
دیابت یک بیماری مادامالعمر است. حدود یک سوم افراد بیمار از داشتن این بیماری اطلاع ندارند. با این‌حال، هنوز درمانی برای این وضعیت وجود ندارد. افراد مبتلا به دیابت باید برای حفظ سلامتی خود بیماری را کنترل نمایند.
بیش از ۴۲۵ میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا هستند؛ اکثر این آمار به دیابت نوع ۲ اختصاص دارد که به راحتی با فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی سالم قابل کنترل است.
در قاره آسیا بیش از ۲۳۰ میلیون نفر مبتلا هستند. با توجه به شیوع چاقی و سازگاری سریع با سبک زندگی غربی در آسیا، پیش‌بینی میشود تعداد افراد مبتلا به این بیماری تا سال ۲۰۴۰ میلادی به بیش از ۳۵۵ میلیون نفر برسد.
بیماری دیابت چه اثری بر روی بدن می‌گذارد؟
زمانی که فردی به دیابت مبتلا میشود، میزان گلوکز خون بدن در حالت نرمال و طبیعی خود قرار ندارد. گلوکز شکلی از قند است که بدن برای تامین انرژی خود از آن استفاده می‌کند. اگر سطح گلوکز خون در محدوده‌ی نرمال نباشد، بدن در بلند مدت و یا کوتاه مدت با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد.
برای اینکه بدن به خوبی بتواند کارهای خود را انجام دهد، لازم است که گلوکز یا قند دریافت شده از غذا را به انرژی تبدیل کند. هورمون انسولین نقشی اساسی و مهم برای تبدیل گلوکز به انرژی ایفا می‌کند.
چرا امروزه شیوع دیابت زیاد شده است؟
شیوع همه‌ی انواع آن در حال حاضر افزایش یافته است:
- ده درصد جمعیت مبتلا به دیابت به نوع یک این بیماری مبتلا هستند و این مقدار در حال افزایش است.
- ۸۵ درصد از جمعیت مبتلا، به نوع دو این بیماری مبتلا هستند و این مقدار در حال افزایش است.
- ابتلا به دیابت بارداری در طی دوران بارداری در حال افزایش است.
انواع بیماری دیابت
این بیماری بر اساس معیارهای انجمن دیابت آمریکا به چهار گروه طبقه‌بندی میشود که در هر گروه از این بیماری عوامل خطر متعددی وجود دارد. نوع چهارم به تازگی توسط انجمن دیابت آمریکا به انواع دیابت اضافه شده است.
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 زمانی اتفاق می‌افتد که سلولهای پانکراس (به نام سلولهای بتا) که وظیفه‌ی تولید انسولین را برعهده دارند توسط سیستم ایمنی از بین بروند. هیچ انسولینی در بدن این افراد تولید نمی‌شود و به همین دلیل باید برای کنترل قند خون انسولین تزریق کنند. دیابت نوع یک، اختلال خودایمنی است ، سلولهای ایمنی با تخریب سلولهای بتا، تولید انسولین را متوقف می‌کنند.
معمولا نوع 1 این بیماری در افراد کمتر از 20 سال رخ می‌دهد ولی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد.
دیابت نوع 2
دیابت نوع دو معمولاً با پیش‌زمینه مقاومت انسولینی در فرد همراه است. با افزایش سن امکان ابتلا به این بیماری بیشتر میشود و بیشتر در افراد بالای 30 سال ایجاد میشود. 90-85% بیماران دیابتی مبتلا به نوع دو هستند. چاقی و کم‌تحرکی نقش بسیار مهمی در ابتلا به این بیماری دارند.
علائم بیماری دیابت
این بیماری می‌تواند همراه با علائم و نشانه‌هایی باشد که شناخت این نشانه‌ها قبل از انجام آزمایش کار راحت‌تری است. ازجمله این علائم مشترک در بین انواع آن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- افزایش احساس تشنگی
- افرایش احساس گرسنگی
- خشکی دهان
- تکرر ادرار یا عفونت ادراری
- کاهش وزن غیرقابل‌توجیه
- خستگی و ضعف غیرقابل‌توجیه
- تاری دید
- سر درد
- افزایش گرسنگی
- افزایش تشنگی
- کاهش وزن
- تکرر ادرار
- خستگی مفرط
- زخم هایی که بهبود پیدا نمی کنند
علائم دیابت در زنان:
زنان مبتلا به دیابت ممکن است علائمی مانند:
- خشکی واژن
- عفونت های دستگاه ادراری
- عفونت های قارچی
- پوست خشک و خارش دار
علائم در مردان:
علاوه بر علائم کلی دیابت، مردان مبتلا به دیابت ممکن است موارد زیر را نیز داشته باشند:
- کاهش میل جنسی
- قدرت عضلانی ضعیف
نقش انسولین در بیماری دیابت
برای درک اهمیت انسولین در دیابت، بهتر است بدانیم بدن چگونه از غذا برای تامین انرژی استفاده می‌کند. بدن از میلیون‌ها سلول ساخته شده است. این سلول‌ها برای تولید انرژی به غذا نیاز دارند. هنگامی که غذا می‌خورید یا چیزی می‌نوشید، بخش اعظم غذای شما به قند سادهای به نام «گلوکز» تجزیه میشود. سپس، گلوکز از طریق جریان خون به سلولهای بدن منتقل میشود و در آنجا از آن برای تامین بخشی از انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های روزمره استفاده میشود.
میزان گلوکز جریان خون توسط هورمون انسولین تنظیم میشود. پانکراس همیشه به مقدار کم انسولین ترشح می‌کند. اگر مقدار گلوکز موجود در خون به میزان مشخصی بالا رود، پانکراس انسولین بیشتری ترشح می‌کند تا گلوکز بیشتری به سلول‌ها وارد شود. درنتیجه، میزان گلوکز خون کاهش پیدا می‌کند.