هر آنچه که باید در مورد قندخون پایین بدانید!! مدت زمان مطالعه: 8 دقیقه
قند خون پایین که به عنوان هیپوگلیسمی نیز شناخته می شود، زمانی اتفاق می افتد که قند خون (گلوکز) شما به زیر محدوده سالم کاهش یابد. اگر قند خون شما خیلی پایین بیاید، می تواند یک بیماری خطرناک باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
وقتی قند خون شما به زیر 70 میلی گرم در دسی لیتر برسد، پایین در نظر گرفته می شود. هیپوگلیسمی بیشتر در افراد دیابتی دیده می شود. مصرف بیش از حد دارو (به ویژه سولفونیل اوره یا انسولین)، حذف وعده‌های غذایی، نخوردن کافی غذا، یا ورزش بیش از حد معمول می‌تواند منجر به کاهش قند خون در صورت ابتلا به دیابت شود.
(گلوکز) قندخون چیست و چگونه به وجود می آید؟
قند خون به گلوکز نیز معروف است. گلوکز از غذا می آید و به عنوان یک منبع انرژی مهم برای بدن شما عمل می کند. کربوهیدرات ها ی موجود در غذاهایی مانند برنج، سیب زمینی، نان ، غلات، میوه ها، سبزیجات و شیرمنبع اصلی گلوکز بدن شما هستند.
پس از خوردن غذا، گلوکز به جریان خون شما جذب می شود، جایی که به سلول های بدن شما می رسد. هورمونی به نام انسولین که در لوزالمعده شما ساخته می‌شود، به سلول‌های شما کمک می‌کند تا گلوکز (قند) خون را جذب کنند. سپس سلول های شما از گلوکز برای انرژی استفاده می کنند.
اگر بیشتر از نیازتان گلوکز بخورید، بدنتان گلوکز اضافی را در کبد و ماهیچه‌هایتان ذخیره می‌کند یا آن را به چربی تبدیل می‌کند تا در صورت نیاز بعداً برای انرژی استفاده شود.
اگر سلول های شما گلوکز دریافت نکنند، بدن شما نمی تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. در کوتاه مدت، افرادی که از داروهای افزایش دهنده انسولین استفاده نمی کنند، گلوکز کافی برای حفظ سطح قند خون دارند و کبد می تواند در صورت نیاز گلوکز بسازد. با این حال، اگر داروی انسولین مصرف می کنید، کاهش کوتاه مدت گلوکز خون می تواند مشکلاتی ایجاد کند. در این شرایط، درمان فوری سطوح پایین قند خون برای جلوگیری از بروز علائم جدی‌تر بسیار مهم است.
هیپوگلیسمی چه زمانی اتفاق می افتد؟
هیپوگلیسمی وقتی اتفاق می افتد که سطح قند خون (گلوکز) بیش از حد پایین بیاید. دلایل مختلفی وجود دارد که می تواند این اتفاق بیفتد اما شایع ترین علت هیپوگلسیمی، عارضه جانبی داروهای مورد استفاده در درمان دیابت است.
علائم هیپوگلیسمی چیست؟
علائم قندخون پایین می تواند به طور ناگهانی رخ دهد. آنها عبارتند از:
- پوست رنگ پریده
- خستگی غیر قابل توضیح
- گرسنگی
- تکان دادن
- تعریق
- سرگیجه
- ضربان قلب سریع
- تغییرات خلق و خوی
- تحریک پذیری/اضطراب
- سردرد
- مشکل در خوابیدن
- سوزن سوزن شدن پوست
- تاری دید
- مشکل در تفکر واضح یا تمرکز
- از دست دادن هوشیاری، تشنج یا کما
افرادی که از هیپوگلیسمی بی اطلاع هستند، نمی دانند قند خونشان در حال کاهش است. در صورتی که شما این وضعیت را دارید، قند خون شما می تواند بدون توجه به آن کاهش یابد.
اگر علائم قندخون پایین دارید چه باید کرد؟
اگر دیابت دارید و علائم هیپوگلیسمی خفیف تا متوسط را تجربه می کنید، باید فوراً 15 گرم کربوهیدرات راحت هضم ،بخورید یا بنوشید.
نمونه هایی از کربوهیدرات های آسان هضم :
- 1/2 فنجان آب میوه یا نوشابه معمولی
- 1 قاشق غذاخوری عسل
- 3 یا 4 قطعه آب نبات سفت یا قرص گلوکز
- 1 قاشق غذاخوری شکر
چه چیزی باعث هیپوگلیسمی می شود؟
علل احتمالی دیابت:
دیابت بر توانایی بدن شما برای استفاده از انسولین تأثیر می گذارد. انسولین را به عنوان کلیدی در نظر بگیرید که قفل سلول های شما را باز می کند و اجازه می دهد گلوکز برای انرژی وارد شود. اگر دیابت دارید، درمان‌های مختلف می‌تواند به سلول‌های بدن شما کمک کند تا از گلوکز خونتان استفاده کنند. در این میان می توان به تزریق انسولین و داروهای خوراکی که تولید انسولین را افزایش می دهند، اشاره کرد.
- اگر بیش از حد از این نوع داروها مصرف کنید، ممکن است قند خون شما بسیار پایین بیاید. همچنین ممکن است گاهی اوقات اگر قصد دارید یک وعده غذایی بزرگ بخورید اما به اندازه کافی غذا نخورید، قند خون پایین را تجربه کنید.
- حذف وعده های غذایی، کمتر از حد معمول غذا خوردن، یا دیرتر از حد معمول غذا خوردن، اما مصرف دارو در زمان معمول نیز می تواند منجر به کاهش سطح قند خون شود.
- فعالیت بدنی بیش از حد بدون خوردن غذای کافی نیز می تواند باعث کاهش سطح قندخون شود.
- نوشیدن الکل زمانی که از داروها استفاده می کنید نیز می تواند منجر به کاهش قند خون شود، به خصوص اگر جایگزین غذا شود. وقتی بدن شما در تلاش است تا از شر الکل خلاص شود، در مدیریت سطح قند خون بدتر می شود.
برخی از علل احتمالی بدون دیابت :
حتی اگر دیابت ندارید، ممکن است قند خون پایین را تجربه کنید. با این حال، هیپوگلیسمی در افراد بدون دیابت بسیار کمتر است.
برخی از علل احتمالی قند خون پایین در افرادی که دیابت ندارند عبارتند از:
- برخی از شرایط پزشکی، مانند هپاتیت و اختلالات کلیوی
- اختلالات غدد درون ریز، مانند کمبود غده فوق کلیوی
چگونه قندخون خود را در خانه آزمایش کنیم :
برای انجام آزمایش قند خون، باید انگشت خود را با لانست (که در کیت تست قندخون شما ارائه شده است) خاردار کنید. شما یک نمونه کوچک از خون را روی نواری قرار می دهید که در دستگاه اندازه گیری قندخون قرار داده شده است.
قبل از اینکه قند خون خود را در خانه آزمایش کنید، مهم است که از پزشک خود دریابید که محدوده قند خون سالم برای شما چیست. پزشک شما این محدوده را بر اساس عواملی مانند موارد زیر تعیین می کند:
- نوع دیابت شما
- چه مدت دیابت دارید
- سن شما
اگر دستگاه تست قند خون در دسترس ندارید و علائم یا علائم قندخون پایین همراه با دیابت را تجربه می کنید، ممکن است علائم شما برای تشخیص قند خون پایین کافی باشد.
هیپوگلیسمی چگونه درمان می شود؟
وقتی سطح قند خون شما خیلی پایین است، خوردن کربوهیدرات ها ، کلیدی است. اگر دیابت دارید، سعی کنید
میان وعده های پر کربوهیدرات را در دسترس داشته باشید.
برخی از میان وعده های خوب عبارتند از:
- آب نبات های سخت
- نوشابه یا آبمیوه غیر رژیمی
- عسل یا شکر
- میوه تازه یا خشک
همچنین می توانید از قرص های گلوکز برای افزایش سریع قند خون خود در صورت پایین بودن آن استفاده کنید. این قرص ها بدون نسخه در دسترس هستند.
15 دقیقه بعد از خوردن غذا یا مصرف قرص گلوکز صبر کنید و دوباره قندخون خود را آزمایش کنید. اگر قندخون شما بالا نمی رود، 15 گرم دیگر کربوهیدرات بخورید یا یک دوز دیگر از قرص های گلوکز مصرف کنید. این کار را تا زمانی تکرار کنید که سطح قندخون شما شروع به افزایش کند. اگر قندخون شما پاسخ نداد، فوراً با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید.
عوارض ناشی از افت قندخون :
سطوح پایین قندخون خفیف تا حدودی برای افراد مبتلا به دیابت رایج است. با این حال، سطوح پایین قند خون به شدت می تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر به مدت کافی درمان نشوند ممکن است منجر به تشنج و آسیب سیستم عصبی شوند.
هیپوگلیسمی و افت قند خون بعد از غذا چیست؟
هیپوگلیسمی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که شما غذا نخورده‌اید، اما نه همیشه. بعضی اوقات علائم هیپوگلیسمی بعد از وعده‌های غذایی خاص با قند زیاد ایجاد می‌شود زیرا بدن بیش از حد نیاز انسولین تولید می‌کند. این نوع از هیپوگلیسمی به نام هیپوگلیسمی واکنش پذیر یا هیپوگلیسمی پس از غذا یا افت قند خون بعد از غذا می‌تواند در افرادی که جراحی بای پس معده داشته اند رخ دهد. همچنین ممکن است در افرادی که این عمل جراحی را انجام نداده اند نیز رخ دهد.
پیشگیری از هیپوگلیسمی:
اگر مبتلا به دیابت هستید:
برنامه مدیریت دیابت که همراه پزشکتان تهیه کرده اید را دنبال کنید. در صورت مصرف داروهای جدید، برنامه‌های غذایی یا داروهای خود را تغییر دهید یا ورزش جدیدی اضافه کنید. با پزشک خود مشورت کنید که چگونه این تغییرات ممکن است بر مدیریت دیابت و خطر افت قند خون اثر بگذارد.
مانیتور مداوم گلوکز (CGM) گزینه‌ای است برای برخی از افراد، به ویژه آن‌هایی که بی‌خبر از هیپوگلیسمی هستند CGM دارای یک سیم ریز است که در زیر پوست قرار داده شده که قند خون را به گیرنده ارسال می‌کند.
اگر سطح قند خون خیلی پایین بیاید، برخی از مدل های CGM با زنگ هشدار به شما اخطار می‌دهند. برخی از پمپ‌های انسولین اکنون با CGMها یکپارچه شده اند و می‌توانند تحویل انسولین را خیلی سریع کاهش دهند تا قند خون خیلی سریع کاهش یابد و از ابتلا به هیپوگلیسمی جلوگیری شود.
برای درمان سریع افت قند خون حتماً همیشه یک کربوهیدرات سریع اثر ، با خود داشته باشید، مانند آب میوه یا قرص گلوکز، تا بتوانید از افت قند خون به سطوح خطرناک جلوگیری کنید.
اگر دیابت ندارید:
در صورت تکرار اپیزودهای هیپوگلیسمی، خوردن وعده‌های غذایی کم حجم مکرر در طول روز یک اقدام برای جلوگیری از افت قند خون است. با این حال، این رویکرد به عنوان یک استراتژی بلند مدت توصیه نمی‌شود. با پزشک خود همکاری کنید تا علت کمبود قند خون را شناسایی و درمان کند.