آلزایمر و ارتباط آن با سندروم متابولیک

 آلزایمر و ارتباط آن با سندروم متابولیک :(مدت تقریبی مطالعه این مقاله : 5 دقیقه)

بیماری آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل در سالمندان است و با اختلالات پیشرونده شناختی و کاهش حافظه همراه است.جالب است بدانیم این بیماری تا یکصد سال پیش از این،برای جامعه پزشکی ناشناخته بود و مشخصا نامی هم نداشت.

آلزایمر یک بیماری عصبی است که بر مغز تاثیر می گذارد و باعث مرگ سلول های مغزی می شود. هر فردی می تواند دچار این بیماری شود،اما در افراد بالای 65 سال بیش تر بروز می کند.

در موارد نادر نیز احتمال ابتلا به آلزایمر در سنین میانسالی (قبل از 65 سالگی) دیده می‌شود که بیماری  آلزایمر زودرس (EOAD) نامیده می شود.

در اوایل بیماری،حافظه کوتاه مدت مختل شده و با گذشت زمان و پیشرفت بیماری،حافظه بلند مدت نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.

برآورد شده تا سال 2030 سی میلیون نفر و تا سال 2050 چهل و پنج میلیون نفر در سراسر جهان به آلزایمر مبتلا خواهند شد.

معمولا فقدان حافظه، اولین علامتی است که بروز می کند،با این حال حافظه دور، عملکرد بهتری نسبت به حافظه نزدیک دارد.

مشکلات ارتباطی هم در این بیماران نیز شایع است،این اختلال ارتباطی می تواند به صورت ناتوانی در بیان گرسنگی ، تشنگی ، درد یا نیاز برای توالت باشد.

تنها راه قطعی برای تشخیص آلزایمر،انجام کالبد شکافی مغزی،از بافت مغز می باشد.

 همچنین مهمترین نشانه های بیماری آلزایمر انباشت و رسوب رشته های بتاآمیلوئید و پروتئین های فسفریله تائو در بافت های مغزی است.

افراد دارای ژن APOE4 با احتمال بسیار بالایی مبتلا به آلزایمر خواهند شد. این ژن به طور پایه مسئول افزایش کلسترول در مغز است.

مهم ترین عواملی که  در ایجاد آلزایمر نقش دارند؟؟

1- سن بالاتر از 65 سال

2- سابقه خانوادگی

3- عوامل ژنتیکی

4- افسردگی

5-کم تحرکی

6- کم خوابی

7-ضربه به سر در گذشته

8-سبک زندگی

9- اضطراب

10-مصرف دخانیات

11-مصرف زیاد نمک

12- بیماری های قلبی -عروقی

چه کسی ممکن است دچار بیماری فراموشی یا آلزایمر شود؟

فاکتورهای خطر در بروز بیماری آلزایمر دو گروه هستند : 1- قابل تغییر   2- غیر قابل تغییر

فاکتورهای زیر قابل تغییر نیستند :

ابتلا به سندرم داوون

سابقه ضربه به سر

سن(بالای 65 سال )

زمینه ژنتیکی

فاکتورهای قابل تغییر شامل موارد زیر می باشد:

عوامل خطر قلبی-عروقی-

سندروم متابولیک

فشارخون

دیابت

افزایش هموسیستئین

کاهش استروژن خون مانند بروز یائسگی

چاق بودن

التهاب مزمن یا عفونت مزمن

در موارد ضربه های شدید مغزی بروز آلزایمر ثابت شده است ولی هنوز ارتباط بین ضربه های خفیف مغزی و بروز آلزایمر ثابت نشده است.

سندروم متابولیک و آلزایمر:

شرایطی که افراد،اغلب قبل از آلزایمر دارند عبارتند از:

1- فشار خون بالا

2- فیبریلاسیون دهلیزی

3- کلسترول بالا

4- بیماری قلبی

5- سکته

6- دیابت

این موارد همچنین می توانند زمینه ساز انواع دیگر زوال عقل مانند: زوال عقل عروقی باشند.

شواهدی وجود دارد که عادت هایی مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی با چربی های اشباع شده ممکن است حجم مغز را کاهش دهد. در 80 درصد از افراد مبتلا به آلزایمر، بیماری قلبی -عروقی دیده شده است، اگرچه این ارتباط به این معنی نیست که یکی باعث ایجاد دیگری شده است. برخی از افراد دارای پلاک ها و پیچ خوردگی های آلزایمر هستند، اما هرگز علائم آن را نشان نمی دهند.

دمانس (dementia) عروقی چیست ؟

دمانس عروقی عارضه‌ ای است که علائمی مشابه با بیماری آلزایمر دارد و زمانی رخ می دهد که در عروق خونی که اکسیژن را به مغز می رسانند صدمه ای وارد شود. در نتیجه سطوح پایین اکسیژن به مغز می رسد.

کنترل عوامل خطر قلبی -عروقی ممکن است به جلوگیری از توسعه آلزایمر کمک کند.با این حال برخی افراد بدون داشتن علائم قلبی-عروقی به آلزایمر مبتلا می شوند.

علائم دمانس عروقی ممکن است به طور ناگهانی یا در یک دوره زمانی ظاهر شود. این عارضه موجب بروز مشکلاتی در توانمندی‌های ذهنی و نارسایی‌های دیگر می‌شود. همچنین این بیماری با گذشت زمان تشدید می‌شود اگر چه فرآیند درمان می‌تواند به کند شدن روند آن کمک کند.

اولین علائم دمانس عروقی

شامل تغییرات رفتاری یا خلق و خو، عدم تمرکز و مشکلات ادراکی می‌شود. هر چند تشخیص این علائم در مراحل اولیه سخت است یا احتمال دارد با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود.

با گذشت زمان و تشدید علائم، بیمار برای راه رفتن دچار مشکل می‌شود و ممکن است به طور متناوب تعادل خود را از دست بدهد و به زمین افتد.

همچنین تغییرات تشخیصی، نداشتن انگیزه و علاقه و مشکل در پیدا کردن لغات مناسب از دیگر علائمی است که باید جدی گرفته شود. بی اختیاری ادراری، اختلال در تفکر، احساس گیجی و از دست دادن قدرت حافظه نیز از دیگر علائم این بیماری هستند.

افراد بالای ۶۵ سال، مصرف کنندگان سیگار و افرادی که رژیم غذایی سالم را رعایت نمی‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به دمانس هستند.

به گزارش روزنامه اکسپرس، رعایت رژیم غذایی سالم، مرتب ورزش کردن و داشتن سبک زندگی سالم می‌تواند خطر ابتلا به دمانس عروقی را کاهش دهد.

طبق مطالعه ای که در کشور فلاند انجام شده است ، استعداد ژنتیکی، ابتلا به بیماری آلزایمر و خطر ابتلا به اختلالات قلبی – متابولیکی در ارتباط هستند.

خطر ابتلا به آلزایمر به جز زمینه ژنتیکی ، به وسیله ی فاکتور های خطر بیماری قلبی – متابولیکی  نظیر دیابت نوع 2 ، بالا می رود. در مجموع این فاکتورها با نام سندروم متابولیکی شناخته می شود.

 همچنین به نظر می رسد زوال عقل در افراد مبتلا به سندرم متابولیک، مجموعه ای از شرایط که شامل چاقی، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سطح قند خون بالا است بیشتر ظاهر می شود.

حفظ ذهن فعال :

چندین مطالعه نشان می دهد که خطر بروز آلزایمر کاهش می یابد اگر …؟

– ارتباطات اجتماعی قوی را حفظ کنیم.

– بازی کردن، نوشتن، خواندن و انجام فعالیت های تحریک کننده مغز ممکن است به حفظ حافظه در سنین بالا کمک کند.

– افرادی که مغز خود را در طول زندگی خود فعال نگه می دارند، سطوح پایین تری از پروتئین آمیلوئید بتا (Amyloid beta) دارند، پروتئینی که در تجمع پلاک آمیلوئید در بیماری آلزایمر نقش دارد.همچنین افرادی که دو زبانه هستند کمتر در معرض آسیب مغزی و آلزایمر قرار می گیرند.در سال 2003 ، مطالعه ای روی 469 نفر نشان داد که هر چیزی که ذهن را به چالش بکشد، مانند نواختن ساز، شطرنج یا پل، می تواند خطر ابتلا به زوال عقل را تا 63 درصد کاهش دهد.

REFERENCE

https://iranjournals.nlai.ir/handle/123456789/565627

https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=122797

https://medicalxpress.com/news/2018-09-factors-alzheimer-disease-metabolic-syndrome.html