سرطان سینه بیماری است که در آن سلول های بدخیم از بافت سينه منشاء گرفته و به طور منظم و فزاینده ای تکثیر می یابند. و بدون اینکه موجب عکس العمل تدافعی و تهاجمی بدن شوند ،از سیستم ایمنی عبور می کنند.سرطان سینه اکثر اوقات به صورت یک توده بدون درد و سفتی در قسمت فوقانی و خارجی سینه شروع می شود.و به طور کلی می توانند در هر جای سینه از جمله نوک آن ایجاد شوند.سرطان سینه ممکن است به غدد لنفاوی ناحیه گودی زیر بغل و بعد از آن در سرتاسر بدن گسترش یابد.سرطان سینه از شایع ترین سرطان ها و پنجمین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در بین زنان ایرانی است.
سابقه خانوادگی :
داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه، ریسک ابتلا به این سرطان را دو برابر افزایش می دهد. تقریبا ۱۰ ـ ۵% این سرطان مربوط به عوامل ارثى است.
عوامل ارثی :
دو ژن به نام هاىBRCA1 وBRCA2 مسٔول اکثریت موارد سرطان هاى ارثى سینه هستند. با این حال, کمتر از ۲۰% زنان داراى سابقه فامیلى سرطان سینه داراى این دو ژن هستند. البته استعداد ژنتیکى مربوط به ژن هاى دیگرى نیز هستند،که شیوع کمترى دارند. مثلا زنان مبتلا به بیمارى ((سندرم هامارتوم هاى متعدد)) به علت جهش در ژنى که روى کروموزم۱۰q در سنین ۵۰ سالگى (۵۰ تا ۳۰ ٪ ) خطر ابتلا به سرطان سینه آن ها را تهدید مى کند.
نژاد های متفاوت :
با توجه به اینکه سرطان سینه انواع مختلفى دارد، نژادهاى مختلف ممکن است تمایل به انواع و مراحل خاصى از بیمارى داشته باشند. اگرچه میزان وقوع کلى سرطان سینه در نژاد سیاه پوست کمتر از سفید پوست است اما معمولا زنان سیاه پوست در مراحل پیشرفته ترى مراجعه مى کنند و میزان مرگ و میر بیشترى نسبت به سفید پوستان دارند. قسمتى از این تفاوت مربوط به محرومیت سیاه پوستان و عدم دسترسى آنها به مراکز درمانى و بهداشتى و عدم بهره مندى از امکانات تشخیصى مهم مثل ماموگرافى مى باشد اما عوامل ژنتیک هم مى توانند موثر باشند و به هر حال استعداد ژنتیکى به طور واضح وجود دارد.
سن :
سرطان سینه قبل از ۲۵ سالگى به ندرت دیده مى شود، اما بعد از ۲۵ سالگى تا زمان یائسگى به طور مداوم افزایش یافته و سپس در طول عمر با افزایش آهسته ترى نسبت به قبل ادامه مى یابد. بنابراین بیشترین امکان ابتلإ به سرطان سینه در فاصله ۲۵ سالگى تا زمان یائسگى است.
رادیوتراپى :
خانم هایى که به هر دلیلى در معرض تماس با اشعه رادیواکتیو قرار گرفته باشند مثلا پس از مواجهه با بمب اتمى یا استفاده از رادیوتراپى براى درمان, میزان خطر ابتلإ بالاترى به سرطان سینه دارند،به طورى که این خطر در سنین جوان تر و با مقادیر بالاتر پرتودرمانى (اشعه مواد رادیواکتیو) افزایش مى یابد.
سن در موقع زایمان اول :
زنانى که فرزندی نداشته اند یا بعد از ۳۰ سالگى اولین کودک خود را به دنیا می آورند، بیشتر در معرض خطر ابتلإ به سرطان سینه هستند.همچنین فرایند شیر دهی ممکن است خطرات ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهد. تاثیر پیشگیرانه شیردهی در سرطان پستان قبل از یائسگی واضح تر است. گفته میشود هرچه زمان شیردهی طولانی تر باشد، این اثر محافظتی قوی تر خواهد بود، به ویژه اگر این مدت بیشتر از ۶ ماه باشد. البته کم بودن شیر یا ترشح نشدن آن در بعضی خانمها که منجر به کاهش دوران شیردهی به زیر ۶ ماه شده باشد، اثری در بروز سرطان پستان ندارد. همچنین قطع شیر با استفاده از داروهای هورمونی باعث افزایش خطر سرطان پستان نمی‌شود ولی اگر سن مادر در زمان شیردهی پایین تر باشد، این اثر محافظتی بیشتر خواهد شد.
اضافه وزن :
بعد از یائسگی، بافت چربی ممکن است در افزایش سطح استروژن نقش داشته باشد و سطح بالای استروژن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان می شود. افزایش وزن در بزرگسالی و افزایش چربی بدن در اطراف کمر نیز ممکن است بی تأثیر نباشد.
عوامل محیطى :
در مورد تاثیر عوامل محیطى بر ایجاد سرطان سینه مطالعاتى شده است و دیده شده که تفاوت هاى جغرافیایى در گروه هاى ژنتیکى همسان در ایجاد این سرطان موثر بوده است ، و از نظر تاریخى وقوع سرطان سینه در ایالت متحده و غرب ۷ ـ ۴ برابر بیشتر از سایر کشورهاست. عامل محیطى دیگر از دیگر عوامل محیطى موثر در سرطان سینه رژیم غذایى بخصوص چربى غذاست که نقش دارد.
سابقه قاعدگی :
زنانی که قاعدگی را در سنین پایین (قبل از ۱۲ سالگی) و یا زنانی که بعد از سن ۵۵ سال، یائسه می شوند، ریسک بالاتری در ابتلا به سرطان سینه دارند. افزایش ریسک ممکن است به علت قرار گرفتن مدت طولانی تری در معرض پروژسترون و استروژن باشد.
تراکم بالای سینه :
خانم هایی که بافت چربی کمتری دارند و بافت رشته ای و غدد آنها بیشتر است، در مقایسه با زنانی که سینه های آنها تراکم کمتری دارد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
سبک زندگی بدون فعالیت :
فعالیت بدنی در قالب یک ورزش منظم به مدت ۴ تا ۷ ساعت در هفته ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان کمک کند.
مصرف سیگار و الکل :
مواد سمی حاصله از دود تنباکو در بافت های چربی سینه ذخیره می شود كه مصرف آن برای دوره های طولانی می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. شیوع این سرطان در میان زنانی که سیگار می کشند تقریبا ۳۰ درصد بیش از کسانی است که هرگز سیگار نکشیده اند. همچنین زنانی که قبل از ۲۰ سالگی یا حداقل ۵ سال قبل از اولین بارداری سیگار کشیدن را آغاز کرده اند، بیشتر از سایر افراد در معرض خطر قرار دارند. استفاده از الکل هم با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در ارتباط است. این خطر با افزایش مصرف مقدار الکل افزایش می یابد.
جنسیت :
اگر چه هر ساله تعدادی از مردان مبتلا به سرطان سینه تشخیص داده می شوند، اما سرطان سینه ۱۰۰ برابر بیشتر در خانم ها شایع است. مطالعات انجام شده در موسسه ملی سرطان نشان می دهد که سالانه بیش از ۱۹۰۰۰۰ هزار خانم مبتلا به سرطان پستان تشخیص داده می شود.
قرص های ضد بارداری :
استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی طی ۱۰ سال گذشته ممکن است ، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. این ریسک پس از متوقف شدن مصرف قرص ها، کاهش می یابد.
هورمون درمانی بعد از یائسگی (PHT):
استفاده از هورمون درمانی ترکیبی بعد از یائسگی، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. همچنین، هورمون درمانی ترکیبی، موجب افزایش احتمال ابتلا به سرطان در مراحل پیشرفته تر خواهد شد.
قرار گرفتن در معرض دی اتیل استیل بسترول (DES):
استفاده از DES در گذشته، دارویی که از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۱ برای جلوگیری از سقط جنین به زنان باردار داده می شد، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. زنانی که مادرانشان در دوران بارداری، DES مصرف کرده اند نیز ممکن است کمی با خطر ابتلا به سرطان سینه مواجه باشند.
تغییرات پستان:
برخی شرایط خوش خیم و غیر سرطانی پستان، احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند.
بیماری کارسینوم لوبولار درجا (LCIS):
کارسینوم لوبولار درجا تجمع غیرتهاجمی سلول‌های غیرعادی در غدد تولیدکننده‌ی شیر است. این بیماری سرطان نیست اما شانس ابتلا به سرطان سینه را حداقل ده برابر افزایش می‌دهد. این بیماری علائم خاصی ایجاد نمی‌کند و در تصاویر ماموگرافی دیده نمی‌شود.
سقط جنین :
از آنجائي كه سقط جنين موجب قطع چرخه طبیعی هورمون های دوران بارداری می شود، لذا خطر ابتلا به سرطان سينه افزايش می‌يابد. براساس تحقیقاتي كه در مجله انستیتوی ملی سرطان چاپ شده است افرادی که سقط جنین داشته اند، ۳/۱ بار بیشتر از سایر زنان در معرض ابتلا به این سرطان هستند.
داشتن معاینه فیزیکی :
تشخيص به هنگام این بیماری از كلیدی ترین عواملی است كه می تواند طول عمر و كیفیت زندگی بیمار را افزایش دهد. برای تشخیص سرطان سینه، انواع معاینات از قبیل ماموگرافی و سونوگرافی وجود دارد. معاینه دو بار در سال زنان، توسط پزشك در تشخیص زود هنگام نقش به سزایی دارد.
استفاده ازغذاهای آماده :
غذاهای آماده به خصوص اگر ماده ی اولیه آن گوشتی باشد که فرآوری شده است . یعنی با افزودن مواد نگهدارنده که در بدن صد درصد منجر به جهش های ژنتیکی می شوند. در بروز سرطان نقش دارند. البته همیشه جهش های ژنتیکی مساوی با بروز سرطان نیست. اما می دانیم که گوشت فرآوری شده موجود در فست فود منجر به ایجاد موادی می شود که می توانند در پی جهش های ژنتیکی باعث ابتلا فرد به سرطان شود. به خصوص به علت وجود موادی مثل نیترات سدیم که در کالباس، سوسیس و برگر استفاده می شود، این ماده در بدن تبدیل به نیتروزآمین می شود که صد درصد سرطان زاست.
ميزان حرارت در هنگام طبخ غذا :
روش های طبخ و نگهداری مواد غذایی نیز در این زمینه مؤثرند. روش های نادرست طبخ مانند دود دادن، نمک سود کردن، حرارت دادن شدید،مواد غذایی با ایجاد ترکیبات سرطان زا مثل هیدروکربن های پلی سیکلیک و آمین های هتروسیکلیک باعث افزایش شیوع سرطان از جمله سرطان سینه شود.
مصرف سویا :
خاصیت ضد سرطانی سویا ناشی از استروژن های گیاهی آن، به نام فیتواستروژنها است که مانع از جذب استروژن های حیوانی می شود، که از عوامل اصلی ایجاد سرطان سینه می باشند استروژن های گیاهی که عموما در مواد گیاهی خصوصا سویا وجود دارند با پر کردن جایگاه گیرنده های استروژنی در سطح بدن مانع از نشستن استروژن های حیوانی در سلول های بدن می شود.
