دیابت حاملگی یا بارداری چیست؟
اگر شما پیش از حاملگی یا بارداری سالم بوده‌اید و در جریان حاملگی، قند خون‌تان بالا برود؛ به دیابت حاملگی یا بارداری مبتلا شده‌اید. بر اساس معیارهای جدید، 18 درصد زنان حامله به دیابت حاملگی یا بارداری مبتلا می‌شوند. علت اصلی دیابت حاملگی و بارداری مشخص نیست ولی بر اساس شواهد موجود، تغییرات هورمونی دوران حاملگی و بارداری ممکن است دلیل آن باشد. هورمون‌های مترشحه توسط جفت مادر سبب پایدار ماندن حاملگی و بارداری میشود؛ ولی این هورمون‌ها اثر ضد انسولینی دارد. به اثر ضد انسولینی این هورمون‌ها «مقاومت به انسولین» گفته میشود. مقاومت به انسولین سبب کاهش اثر انسولین مادر و در نتیجه افزایش قند خون او می‌گردد. نیاز مادر حامله به انسولین در شرایط عادی سه برابر شرایط غیر حاملگی است. هنگامی که بدن شما نتواند این سه برابر انسولین را تأمین کند؛ قند خون شما افزایش می‌یابد و به دیابت حاملگی مبتلا می‌شوید. در غیاب انسولین کافی، قند در خون انباشته میشود و بدن نمی‌تواند از آن استفاده کند. به افزایش قند خون «هایپرگلیسمی» گفته میشود.
علت دیابت بارداری
دیابت بارداری وقتی اتفاق می‌افتد که بدن شما نتواند در دوران بارداری، به اندازه کافی انسولین تولید کنند. در طی دوران بارداری، بدن شما هورمون‌های بیشتری تولید می‌کند و دستخوش تغییرات زیادی مانند اضافه وزن میشود. این تغییرات باعث میشود که سلول‌های بدن شما مانند قبل به خوبی از انسولین بهره‌برداری نکنند، وضعیتی که به آن “مقاومت به انسولین” گفته میشود . مقاومت به انسولین باعث میشود بدن شما به انسولین بیشتری احتیاج پیدا کند و در صورتی که غده‌ی پانکراس نتواند این نیاز به انسولین را تامین کند، شما به دیابت بارداری مبتلا می‌شوید. تمامی زنانی که باردار می‌شوند، تا حدودی به وضعیت”مقاومت به انسولین” دچار می‌شوند. با این حال برخی از زنان حتی قبل از این که باردار شوند نیز، تا حدودی به وضعیت “مقاومت به انسولین” دچار بوده‌اند، که علت آن نیز معمولا اضافه وزن است. این زنان، زمانی که باردار می‌شوند، میزان نیاز بدنشان به انسولین از قبل نیز بیشتر میشود و بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند .
علائم دیابت بارداری
از علائم دیابت بارداری می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- تکرر ادرار
- تشنگی زیاد
- گرسنگی زیاد
- کاهش وزن
- خستگی
- کج خلقی
- تاری دید
- ترمیم ضعیف زخم
عوارض دیابت بارداری روی جنین
در صورتی که شما به دیابت بارداری مبتلا باشید و به علت عدم کنترل این وضعیت، قند خون شما بالا باشد، قند خون نوزاد شما نیز بالا خواهد رفت و پانکراس نوزاد شما مجبور است که برای کنترل گلوکز اضافی، انسولین تولید کند. گلوکز اضافی در خون نوزاد شما، به صورت چربی ذخیره میشود. عدم درمان یا عدم کنترل مناسب دیابت بارداری می‌تواند مشکلات زیر را برای کودک شما ایجاد کند:
– به دنیا آمدن با بدنی بزرگتر از حالت عادی.
– داشتن افت قند خون بلافاصله بعد از تولد.
– داشتن مشکلات تنفسی که احتمال مرگ کودک قبل از زایمان یا بلافاصله بعد از زایمان را بالا می‌برد.
همچنین ممکن است کودک شما با زردی به دنیا بیاید. در صورت ابتلا به زردی، پوست نوزاد و سفیدی چشمان او، زرد خواهند بود. البته زردی بعد از مدتی برطرف میشود اما ممکن است در این مدت نیاز باشد که نوزاد زیر نور مخصوصی خوابانده شود. دادن مقدار زیادی از شیر مادر به کودک نیز می‌تواند به برطرف کردن زردی کمک کند.
درمان دیابت حاملگی
درمان دیابت حاملگی ، شامل اقداماتی میشود که برای نگه داشتن میزان قند خون شما در محدوده‌ی مورد نظر، انجام می‌شوند. پزشک شما به شما یاد می‌دهد که چگونه با استفاده از روش‌های زیر قند خون خود را کنترل کنید:
– خوردن غذای سالم
– انجام فعالیت فیزیکی
– تزریق انسولین در صورت لزوم
دیابت بارداری و رژیم غذایی
– به جای کربوهیدرات‌های ساده (مانند برنج و نان تهیه شده از آرد سفید) از کربوهیدرات‌های پیچیده (مانند حبوبات و غلات کامل) استفاده کنید.
– به جای پروتئین‌های پر چرب، از پروتئین‌های کم چرب استفاده کنید.
– مقدار زیادی میوه و سبزی مصرف کنید.
– تا جای ممکن از لبنیات کم چرب یا فاقد چربی استفاده کنید.
– در طول روز و در بین وعده‌های اصلی، میان وعده مصرف کنید تا میزان قند خون شما در حد ثابتی باقی بماند.
– از خوردن خوراکی‌های حاوی قند و شکر فرآوری شده خودداری کنید.
نکته آخر در مورد دیابت بارداری
در کنار عوامل خطری که ذکر شد، استرس و اضطراب از جمله مواردی است که تأثیر بسیار زیادی در بروز انواع بیماری‌ها دارد. یکی از کارهایی که به کنترل این بیماری کمک می‌کند همین آرامش فکری و عدم وجود استرس و اضطراب فکری بیش از حد است. در این موارد نقش مرد در ایجاد یک محیط آرام و امن برای همسر خود، بسیار پررنگ میشود.