بیماری کبد چرب و دیابت چه ارتباطی با هم دارند؟
مدت زمان مطالعه : 5 دقیقه
زندگی با دیابت می تواند خطر عوارض مختلف، از جمله بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) را افزایش دهد. در این شرایط، چربی اضافی در کبد جمع می شود. حدود 24٪ از افراد در ایالات متحده به NAFLD مبتلا هستند. اما برای بزرگسالانی که با چاقی و دیابت نوع 2 زندگی می کنند، تخمین ها بیش از 70٪ است. این مقاله ارتباط بین بیماری کبد چرب و دیابت را بررسی می کند، اینکه آیا یک بیماری بر دیگری تأثیر می گذارد و چگونه می توان آنها را به طور موثر مدیریت کرد.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید !
بیماری کبد چرب چیست؟
NAFLD گاهی اوقات بیماری کبد چرب غیر الکلی یا استئاتوز کبدی نامیده می شود. این به عنوان تجمع چربی اضافی در کبد تعریف می شود. همانطور که از نام آن پیداست، مصرف زیاد الکل باعث ایجاد این نوع بیماری کبدی نمی شود. طبق گفته مؤسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، تا دو سوم افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دارای NAFLD هستند. با توجه به افزایش دیابت نوع 1 در سطح ملی، انتظار می‌رود میزان NAFLD نیز افزایش یابد. عواملی که باعث خطر NAFLD می شود شامل موارد زیر است :
- چاقی
- فشار خون بالا
فشار خون مزمن در افراد مبتلا به دیابت شایع تر است ، برخی از افرادی که NAFLD دارند ممکن است به استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) مبتلا شوند. این مورد یک شکل تهاجمی از NAFLD است که با التهاب و همچنین تجمع چربی در کبد مشخص می شود. NASH ممکن است به اسکار و آسیب کبدی (سیروز) و نارسایی کبدی تبدیل شود که می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
کبد که در سمت راست بالای شکم قرار دارد، بزرگترین اندام داخلی بدن انسان است. وظایف اصلی کبد حذف سموم و پردازش مواد مغذی غذایی است. خون از دستگاه گوارش قبل از سفر به هر جای دیگر بدن از طریق کبد فیلتر می شود.بیماری کبد چرب باعث تجمع چربی اضافی در سلول های کبدی است که از هر 10 نفر یک نفر را مبتلا می کند. طبیعی است که کبد حاوی مقداری چربی باشد، اما اگر چربی بیش از 10 درصد وزن کبد را تشکیل دهد، کبد چرب دارید و ممکن است عوارض جدی تری نیز داشته باشید.
کبد چرب NAFLD ممکن است هیچ آسیبی ایجاد نکند، اما گاهی اوقات چربی اضافی منجر به التهاب کبد می شود. این بیماری که استئاتوهپاتیت نام دارد باعث آسیب کبدی می شود. گاهی اوقات، التهاب کبد چرب با سوء مصرف الکل مرتبط است. این به عنوان استئاتوهپاتیت الکلی شناخته می شود. در غیر این صورت، این بیماری استئاتوهپاتیت غیر الکلی یا NASH نامیده می شود. یک کبد ملتهب ممکن است به مرور زمان دچار زخم و سفت شود. این وضعیت که سیروز نامیده می شود، جدی است و اغلب منجر به نارسایی کبد می شود.
علل کبد چرب در افراد دیابتی چیست؟
علت اصلی NAFLD کبد چرب در افراد مبتلا به دیابت اضافه وزن یا چاقی است. کاهش وزن یکی از راه‌های کاهش پیشرفت یا معکوس کردن NAFLD است.
مطالعات نشان می دهد که از دست دادن تنها 7 تا 10 درصد وزن بدن بهترین راه برای دستیابی به کاهش وزن پایدار است. شما می توانید این کار را از طریق ورزش منظم انجام دهید.
مصرف بالای فروکتوز نیز با ایجاد NAFLD کبد چرب مرتبط است. محدود کردن یا پرهیز از غذاها و نوشیدنی‌های با قند بالا، مانند غذاهای فرآوری شده و نوشابه‌های گازدار نیز می‌تواند در پیشگیری یا کند کردن پیشرفت NAFLD مفید باشد.
NAFLD همچنین در افراد مبتلا به فشار خون و کلسترول بالا شایع است.
چگونه تشخیص دهیم که به بیماری کبد چرب مبتلا هستیم؟
اغلب، NAFLD تا زمانی که به مراحل پیشرفته (سیروز یا نارسایی کبد) نرسد، هیچ علامتی ندارد. علائم بیماری کبدی پیشرفته عبارتند از:
- حالت تهوع
- کاهش وزن
- از دست دادن اشتها
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
- شکم و پاهای متورم
- سردرگمی ذهنی
- خستگی مفرط
- ضعف عضلانی
اگر هر یک از این علائم را تجربه می کنید و عوامل خطر NAFLD را دارید، برای آزمایش بیشتر به پزشک خود مراجعه کنید. عوامل خطر برای NAFLD کبد چرب عبارتند از :
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- اضافه وزن یا چاقی
- دیابت نوع 2
کبد چرب چه تاثیری بر قند خون دارد؟
ابتلا به NAFLD ممکن است در ابتدا تأثیری بر روز به روز شما نداشته باشد، اما می تواند به مرور زمان بدتر شود. یکی از عوامل موثر، بالا بودن سطح گلوکز خون است.
یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که میانگین سطح گلوکز خون 3 ماهه افراد مبتلا به NAFLD احتمال ابتلا به سیروزکبدی را افزایش می دهد که می تواند منجر به نارسایی کبد شود.
یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که NAFLD می تواند منجر به تولید بیش از حد گلوکز شود که منجر به مقاومت به انسولین و سطوح غیر طبیعی قند خون شود. با گذشت زمان، این موضوع می تواند به پیش دیابت و دیابت نوع 2 تبدیل شود.
به طور خلاصه، در حالی که NAFLD و دیابت باعث یکدیگر نمی شوند، می توانند یکدیگر را تشدید کنند و مدیریت هر، دو شرایط را سخت تر می کند.
آیا رژیم غذایی خاصی برای دیابت و بیماری کبد چرب وجود دارد؟
یکی از راه هایی که می توانید وزن خود را کنترل کنید، خوردن یک رژیم غذایی متعادل و مغذی است. غذاهای کامل یکی از راه های انجام این کار است. اضافه کردن بیشتر این غذاها را به رژیم غذایی خود در نظر بگیرید.
- میوه ها و سبزیجات
- پروتئین های بدون چربی مانند مرغ، ماهی سفید و بوقلمون
- عدس و حبوبات
- غلات کامل
- چربی‌های سالم، مانند روغن زیتون، دانه‌ها و آجیل
اگر سیگار می‌کشید یا الکل می‌نوشید، مهم است که آن را ترک کنید. همچنین از مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع شده و قند پرهیز کنید.
اگر دیابت نوع 2 داشته باشیم می توان بیماری کبد چرب را معکوس کرد؟
می‌توانید با استراتژی‌های خاص سبک زندگی، پیشرفت آن را کاهش دهید و در برخی موارد آسیب‌های آن را معکوس کنید. این شامل:
- مدیریت وزن خود
- خوردن یک رژیم غذایی متعادل و مغذی
- فعالیت بدنی خود را افزایش دهید
- سطح قند خون، فشار خون و کلسترول خود را مدیریت کنید
اکثر متخصصان مراقبت های بهداشتی توصیه می کنند 3٪ تا 5٪ وزن بدن خود را کاهش دهید تا نتایج را در کبد مشاهده کنید. با این حال، کاهش وزن پایدار مهم است. کاهش وزن سریع ممکن است در واقع باعث بدتر شدن NAFLD شود.
در نتیجه :
- افراد مبتلا به دیابت نوع 2 NAFLD – اغلب در مراحل اولیه خود هیچ علامتی ندارد اما در صورت عدم درمان می تواند منجر به نارسایی کبد شود.
- قند خون بالاتر همچنین می تواند درمان NAFLD را دشوارتر کند و داشتن NAFLD می تواند قند خون را افزایش دهد.
- بهترین درمان برای NAFLD کاهش وزن است. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و قرار دادن ورزش بیشتر در برنامه روزانه می تواند به شما در مدیریت وزن کمک کند.
- هنگامی که NAFLD درمان نمی شود، می تواند منجر به استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH)، شکل تهاجمی NAFLD شود. همچنین ممکن است به سیروز و نارسایی کبدی تبدیل شود که می تواند زندگی را تهدید کند.
چطور از بیماری کبد چرب جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از بیماری کبد چرب و عوارض احتمالی آن، پیروی از یک سبک زندگی سالم مهم است. برخی از نکات پیشگیری عمومی عبارتند از:
- محدود کردن یا اجتناب از الکل
- مدیریت وزن خود
- خوردن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی که دارای چربی اشباع شده، چربی ترانس و کربوهیدرات های تصفیه شده است.
- اقدامات لازم را برای مدیریت قند خون، سطح تری گلیسیرید و سطح کلسترول انجام دهید.
- اگر این بیماری را دارید، از برنامه درمانی توصیه شده خود برای دیابت پیروی کنید.
- با هدف حداقل 30 دقیقه ورزش بیشتر روزهای هفته
انجام این مراحل علاوه بر جلوگیری از کبد چرب می تواند به بهبود سلامت کلی شما کمک کند.
چطور از دیابت جلوگیری کنیم ؟
دیابت نوع 1 قابل پیشگیری نیست، زیرا به دلیل مشکل در سیستم ایمنی ایجاد می شوند. برخی از علل دیابت نوع 2، مانند ژن ها یا سن شما نیز تحت کنترل شما نیستند.
با این حال بسیاری دیگر از عوامل خطر دیابت، قابل کنترل هستند. بیشتر راهبردهای پیشگیری از دیابت شامل انجام تنظیمات ساده در رژیم غذایی و تناسب اندام است.
اگر تشخیص پیش دیابت را دریافت کرده اید، در اینجا چند مورد وجود دارد که می توانید برای به تاخیر انداختن یا پیشگیری از دیابت نوع 2 انجام دهید:
- حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش های هوازی مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری داشته باشید.
- چربی های اشباع شده و ترانس را به همراه کربوهیدرات های تصفیه شده از رژیم غذایی خود حذف کنید.
- میوه ها، سبزیجات و غلات کامل را بیشتر مصرف کنید.
- وعده های غذایی کمتر بخورید.
- اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، سعی کنید 5 تا 7 درصد از وزن بدن خود را کاهش دهید.
دقت داشته باشید که ، مواردی که بیان شد تنها راه های پیشگیری از دیابت نیستند.