آب مروارید ناحیه‌ای متراکم و ابری است که در عدسی چشم ایجاد می‌شود. شروع بیماری آب‌مروارید از زمانی است که پروتئین‌های موجود در چشم توده‌هایی تشکیل می‌دهند. این توده‌ها از ارسال تصاویر واضح از عدسی به شبکیه جلوگیری می‌کنند. شبکیه نوری که از عدسی فرستاده شده را به سیگنال یا پیام عصبی تبدیل کرده و آن‌ها را به عصب بینایی می‌فرستد؛ سپس این سیگنال‌ها از طریق عصب بینایی به مغز می‌روند. توده‌های تشکیل شده هنگام شروع بیماری آب‌مروارید به کندی رشد می‌کنند و کم‌کم بینایی فرد را مختل می‌کنند. ممکن است در نهایت با آب‌مروارید در هر دو چشم مواجه شوید، اما معمولا در یک زمان ایجاد نمی‌شوند. آب‌مروارید در افراد مسن شایع است. بر اساس منبع معتبر موسسه ملی چشم، بیش از نیمی از مردم در ایالات متحده تا سن 80 سالگی آب‌مروارید دارند یا تحت عمل جراحی آب مروارید قرار گرفته‌اند.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید!
علائم بیماری آب مروارید
علائم رایج بیماری آب مروارید شامل موراد زیر است.
- تاری دید
- مشکل دید در شب
- دیدن رنگ‌ها به صورت محو شده
- افزایش حساسیت به تابش نور
- دیدن هاله دور چراغ‌های اطراف
- نیاز به تعویض مکرر عینک طبی
چه عواملی باعث ایجاد آب مروارید می‌شود؟
چندین علت زمینه‌ای برای بیماری آب مروارید وجود دارد. برخی علت‌های ایجاد آب‌مروارید شامل موارد زیر است.
- سیگار کشیدن
- تولید بیش از حد اکسیدان‌ها در بدن (اکسیدان‌ها مولکول‌های اکسیژن هستند که که به دلیل زندگی عادی روزانه از نظر شیمیایی تغییر کرده‌اند.)
- اشعه ماورا بنفش
- استفاده طولانی مدت از داروها و به خصوص استروئیدها
- برخی بیماری‌ها مانند دیابت
- ضربه
- پرتودرمانی
انواع بیماری آب مروارید
آب مروارید انواع مختلفی دارد. آن‌ها بر اساس مکان و نحوه رشدشان در چشم، طبقه‌بندی می‌شوند.
- آب‌مروارید هسته‌ای در مرکز عدسی ایجاد می‌شود و باعث می‌شود هسته یا مرکز آن زرد یا قهوه‌ای شود.
- آب‌مروارید قشری مثلثی شکل است و در اطراف لبههای هسته تشکیل می‌شود.
- آب‌مروارید کپسولی خلفی سریع‌تر از دو نوع دیگر ایجاد می‌شود و پشت عدسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- آب‌مروارید مادرزادی که در بدو تولد وجود دارد و یا در سال اول تولد کودک شکل می‌گیرد، از آب‌مروارید مربوط به سن کمتر رایج است.
- آب‌مروارید ثانویه در اثر بیماری یا داروها ایجاد می‌شود. بیماری‌هایی مثل گلوکوم (آب سیاه) و دیابت با ایجاد آب‌مروارید مرتبط هستند. استفاده از داروی استروئیدی پردنیزون و همچنین سایر داروها گاهی اوقات می‌تواند منجر به بیماری آب‌مروارید شود.
- آب‌مروارید تروماتیک (ضربه‌ای) معمولا پس از ضربه و آسیب به چشم‌ها اتفاق می‌افتد. این نوع از آب مروارید ممکن است چندین سال پس از آسیب رخ دهد.
- آب‌مروارید پرتویی می‌تواند پس از انجام پرتودرمانی برای سرطان ایجاد شود.
عوامل خطر ابتلا به آب مروارید
عوامل خطر ابتلا به بیماری آب‌مروارید شامل موارد زیر است.
- سن بالاتر
- مصرف زیاد الکل
- سیگار کشیدن
- چاقی
- فشار خون بالا
- آسیب‌های قبلی چشم
- سابقه خانوادگی آب مروارید
- نور آفتاب (قرار گرفتن در معرض آن به مدت طولانی و بیش از حد)
- دیابت
- قرار گرفتن در معرض تابش اشعه X هنگام عکس‌برداری و…
درباره تاثیر نور خورشید بر چشم بیشتر بخوانید!
تشخیص بیماری آب مروارید
چشم‌پزشک معمولا یک معاینه کامل چشم را بررسی آب مروارید و ارزیابی بینایی انجام می‌دهد. این معاینه کامل معمولا شامل تونومتری برای اندازه‌گیری فشار چشم و آزمایش نمودار چشمی برای بررسی بینایی در فاصله‌های متفاوت است. رایج‌ترین تست تونومتری از یک پاف هوا که بدون درد است، برای صاف کردن قرنیه و آزمایش فشار چشم استفاده می‌کند. پزشک همچنین قطره‌هایی در چشم‌ها می‌ریزد تا مردمک چشم بزرگ‌تر شود. این کار بررسی عصب بینایی و شبکیه در پشت چشم برای احتمال وجود آسیب‌دیدگی را آسان‌تر می‌کند. سایر آزمایش‌هایی که پزشک ممکن است انجام دهد شامل بررسی حساسیت چشم‌ها به تابش خیره‌کننده و درک فرد از رنگ‌ها است.
درمان آب مروارید
اگر امکان انجام جراحی برای فرد وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است بتواند در مدیریت علائم به او کمک کند. پزشک ممکن است عینک‌های قوی‌تر، عدسی ذره‌بین و یا عینک‌های آفتابی با پوشش ضد تابش را پیشنهاد کند.
عمل جراحی
انجام عمل جراحی آب مروارید زمانی توصیه می‌شود که بیماری مانع فعالیت روزانه مانند مطالعه و یا رانندگی شود. همچنین جراحی آب‌مروارید، زمانی که بیماری آب‌مروارید با درمان سایر مشکلات چشمی تداخل داشته باشد، توصیه می‌شود. یکی از روش‌های جراحی آب‌مروارید فیکوامولسیفیکاسیون است. در این روش از امواج اولتراسوند برای شکستن عدسی و برداشتن قطعات استفاده می‌شود. نوع دیگری از جراحی آب مروارید جراحی خارج کپسولی است. در این روش قسمت کدر عدسی از طریق یک برش طویل در قرنیه برداشته می‌شود. پس از جراحی یک لنز مصنوعی داخل چشمی، در جایی که لنز طبیعی وجود داشت، قرار می‌گیرد. عمل جراحی برای برداشتن آب‌مروارید به طور کلی بسیار ایمن است و درصد موفقیت بالایی دارد. برخی از خطرات جراحی آب‌مروارید شامل عفونت، جداشدگی شبکیه و خونریزی است. اگر چه احتمال بروز این عوارض کمتر از یک درصد است. بیشتر افراد پس از عمل جراحی آب مروارید و در همان روز می‌توانند به خانه بروند.
بعد از جراحی آب مروارید
برای اکثر افراد، بهبودی به آرامی پیش می‌رود. مدت زمان بهبودی به نوع جراحی بستگی دارد. اما به طور کلی پس از چند روز بینایی بسیار بهتر می‌شود. مانند هر جراحی دیگری خطراتی ممکن است وجود داشته باشد. بعضی از افراد ممکن است پس از جراحی آب مروارید، دچار عارضه‌ای به نام کدورت کپسول خلفی (PCO) بشوند. در این حالت ممکن است دوباره بینایی تار شود؛ زیرا کپسول چشم که لنز مصنوعی را در جای خود نگه می‌دارد، ضخیم‌تر می‌شود. جراحی لیزری به نام YAG می‌تواند مشکل را برطرف کند. گاهی اوقات این اتفاق یک سال پس از جراحی آب مروارید رخ می‌دهد، اما گاهی اوقات ممکن است تا 10 سال بعد اتفاق نیفتد.
آب مروارید در نوزادان و کودکان
برخی از کودکان با بیماری آب مروارید به دنیا می‌آیند؛ این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که عدسی آن طوری که باید در دوران بارداری شکل نگیرد. این بیماری ممکن است ناشی از یک مشکل کروموزومی مثل سندروم داون باشد. این بیماری همچنین ممکن است ارثی باشد؛ به این معنی که والدین نوزاد ممکن است مبتلا باشند. آب مرواریدی که پس از تولد ایجاد می‌شود، اکتسابی نامیده می‌شود. گاهی اوقات پزشکان به طور قطعی نمی‌دانند که چرا یک کودک به آب مروارید مبتلا می‌شود.
پیشگیری از ابتلا به آب مروارید
برای کاهش خطر ابتلا به بیماری آب مروارید و پیشگیری از آن رعایت موارد زیر می‌تواند مفید باشد.
- استفاده از عینک آفتابی مناسب و ضد اشعه ماورا بنفش خورشید
- معاینه منظم چشم و چکاپ
- نکشیدن سیگار
- استفاده از میوه و سبزیجات حاوی آنتی‌اکسیدان
- حفظ وزن سالم
- کنترل دیابت و سایر وضعیت‌های پزشکی
بیشتر بخوانید: 10 ماده غذایی مفید برای سلامت چشم!
منابع