نور خورشید حاوی اشعه ماورا بنفش (UV) است. این اشعه نه تنها به پوست بلکه به چشم‌ها نیز می‌تواند آسیب برساند. UVB، UVC و UVA سه نوع اشعه UV هستند. اشعه UVB معمولا بیشترین آسیب را به چشم و پوست وارد می‌کند. تشخیص این که دقیقا چه زمانی ممکن است نور خورشید به چشم آسیب بزند، دشوار است. با این حال اگر هنگام نگاه کردن به خورشید (حتی اگر مستقیم نباشد) چشم آسیب می‌بیند، می‌تواند نشانه یک مشکل باشد. کراتیت اشعه ماورا بنفش یک بیماری به طور کلی موقتی است که می‌تواند در اثر خیره شدن بیش از حد طولانی به خورشید ایجاد شود و باعث مشکلات چشمی مختلفی شود. در درازمدت اگر چشم‌ها بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گیرد، می‌تواند منجر به آب مروارید، بیماری‌های چشمی و حتی سرطان شود. در مرحله اول، جلوگیری از آسیب نور خورشید به چشم بهترین راه برای پیشگیری از مشکلات جدی است. استفاده از کلاه و عینک آفتابی هنگام بیرون رفتن در روز، به خصوص اگر مدت طولانی بیرون هستید، بهترین راه برای جلوگیری از آسیب به چشم است.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید!
آسیب‌های نور خورشید
خورشید منبع نسبتا قدرتمندی از اشعه ماورا بنفش است که اگر مراقب نباشید می‌تواند باعث آسیب شود. در بدترین حالت، قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش می‌تواند خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌های چشمی از جمله آب مروارید و سرطان را افزایش دهد. در ادامه سه نوع اشعه ماورا بنفش و اثرات آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
- پرتو UVC: در حالی که این نوع پرتوها از نظر تئوری بیشترین پتانسیل آسیب را دارند، لایه اوزون زمین تقریبا همه آن‌ها را مسدود می‌کند. تخریب لایه اوزون تنها دلیلی است که ما در معرض این نوع تشعشعات قرار می‌گیریم.
- پرتو UVB: این پرتو فقط تا حدی توسط لایه اوزون فیلتر می‌شود. این اشعه‌های کمی ضعیف‌تر همان چیزی هستند که برنزه شدن را ایجاد می‌کنند. در دوزهای بالا آن‌ها می‌توانند تعدادی از مشکلات را برای پوست و چشم شما ایجاد کنند.
- پرتو UVA: این اشعه ضعیف پرتو ماورا بنفش، اغلب با مشکلات عمده چشمی یا پوستی همراه نیستند. با این حال آن‌ها می‌توانند از قرنیه عبور کنند. شواهد نشان می‌دهد که آن‌ها ممکن است باعث برخی از انواع آب مروارید و دژنراسیون ماکولا شوند.
علائم آسیب چشمی ناشی از نور خورشید
خطر آسیب نور خورشید به چشم تجمعی است. این به این معنی است که هر چه مدت زمان بیشتری در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید باشید، خطر آسیب به چشم بیشتر می‌شود. ممکن است همیشه مشخص نباشد که چه زمانی بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گرفته‌اید. یک راه برای فهمیدن این موضوع این است که اگر به هرجایی نزدیک خورشید نگاه می‌کنید و چشمان شما اذیت می‌شوند، یعنی بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گرفته‌اید. یکی از واضح‌ترین علامت‌هایی که نشان می‌دهد بیش از حد در معرض نور آفتاب قرار گرفته‌اید، ابتلا به کراتیت ناشی از اشعه ماورا بنفش است. این را می‌توان با آفتاب سوختگی قرنیه مقایسه کرد؛ با علائمی که عموما بین 6 تا 24 ساعت طول می‌کشد. اگر چه ممکن است تا 48 ساعت نیز طول بکشد. علائم شامل مورد زیر است.
- ناراحتی یا قرمزی در چشم
- ریزش اشک
- تاری دید
- تورم
- حساسیت به نور
- تکان خوردن پلک
- احساس وجود شن در چشم
- از دست دادن کوتاه مدت بینایی
- دیدن هاله
قرار گرفتن طولانی مدت تجمعی در معرض نور آفتاب، خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌های چشمی را افزایش می‌دهد. شایع‌ترین آن‌ها دژنراسیون ماکولا و آب مروارید هستند.
بیشتر بخوانید: بیماری های چشم!
پیشگیری از آسیب نور خورشید
آسیب به چشم گاهی اوقات می‌تواند دائمی یا حداقل نیمه دائمی باشد. برخی از علائم به طور کامل از بین نمی‌روند. اگر روزانه بیش از حد در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید، باید به طور مرتب از عینک آفتابی و کلاه استفاده کنید. استفاده از کلاه و عینک به چشم‌ها زمان کافی برای بهبود می‌دهد. به طور کلی بهتر است که از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نورآفتاب اجتناب کنید. آشنایی با شاخص‌های UV می‌تواند به شما کمک کند.
بیشتر بخوانید: ده ماده غذایی مفید برای سلامت چشم!
شاخص‌های UV
- UV 2 یا کمتر: از عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- UV 3-5: از عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب استفاده کنید. در هنگام ظهر که نور خورشید شدیدترین حالت را دارد از آفتاب دوری کنید.
- UV 6-7: از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید و از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. در صورت امکان بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بپرهیزید.
- UV 8-10: دستورالعمل UV 6-7 را دنبال کنید.
- UV 11+: از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید. کرم ضد آفتاب (SPF 15+) را هر دو ساعت یکبار تجدید کنید. سعی کنید از قرار گرفتن در معرض نور خورشید بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر کاملا خودداری کنید.
به طور کلی و بدون در نظر گرفتن شاخص UV، استفاده از کرم ضد آفتاب و کلاه و عینک آفتابی مفید است. همانطور که نور خورشید می‌تواند به چشم‌ها آسیب برساند، به پوست نیز می‌تواند آسیب وارد کند. توجه به این نکته مهم است که وجود ابرها دلیل مناسبی برای خیره شدن به سمت خورشید نیستند. ابرها به اندازه کافی مانع اشعه‌های نور خورشید و در نتیجه آسیب‌های ناشی از آن نمی‌شوند.
آیا کرم‌های ضد آفتاب از چشم‌ها نیز محافظت می‌کنند؟
کرم ضد آفتاب مورد استفاده روی پوست صورت، می‌تواند درجه ایمن از محافظت را در برابر اشعه ماورا بنفش، هنگام استفاده روی پلک و اطراف آن ایجاد کند. کرم‌های ضد آفتاب معمولا خطری برای چشم ایجاد نمی‌کند؛ به خصوص اگر از مواد معدنی مانند دی اکسید تیتانیوم ساخته شده باشد. با این حال استفاده از کرم ضد آفتاب به تنهایی برای مدت زمان طولانی که در معرض نور خورشید هستید، کافی نیست. فرمول کرم‌های ضد آفتاب فقط برای محافظت از پوست اطراف چشم و نه خود چشم ساخته شده‌اند. کرم ضد آفتاب نمی‌تواند مانع از رسیدن اشعه مضر به چشم و آسیب به چشم شود. به همین دلیل است که باید از یک کلاه با لبه پهن و عینک آفتابی ضد اشعه ماورا بنفش استفاده کنید تا حداکثر محافظت از چشم را در برابر آسیب‌های نور خورشید داشته باشید.
آیا آسیب‌های ناشی از نور خورشید قابل ترمیم است؟
خبر خوب این است که بیشتر علائم آسیب ناشی از نور خورشید، پس از مدتی کاهش می‌یابد. با این حال بیماری‌های چشمی جدی‌تر مرتبط با آسیب‌های ناشی از نور خورشید مانند آب مروارید یا دژنراسیون ماکولا ممکن است به خودی خود از بین نرود. این مشکلات نیاز به درمان دارند. بنابراین در صورت داشتن درد و یا هرگونه تغییر در بینایی که چند روز ادامه دارد به چشم پزشک مراجعه کنید.