چربی خون
به بالا رفتن کلسترول یا تري گلیسرید در خون که در اثر مصرف مواد غذایی بیش از میزان مورد نیاز یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی افزایش می یابد، بیماري چربی خون گفته می شود.
افزایش چربی خون چه خطراتی دارد؟
افزایش چربی خون با تجمع در دیواره رگها، تنگی آنها را به دنبال دارد و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزي، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق می شود.
درمان به موقع و مناسب افزایش چربی خون، نه تنها قادر است از تنگی عروق قلبی جلوگیري کند، بلکه میتواند از پیشرفت آن نیز جلوگیري کرده و حتی باعث بهبود آن شود .
از چه سنی باید چربی خون را آزمایش کنید؟
به طور کلی، عموم افراد جامعه باید از سن ۲۰سالگی نسبت به آزمایش این بیماری خود اقدام کنند.
چنانچه سطح چربی خون شما طبیعی است، هر پنج سال یک بار (از سن ۲۰ سالگی به بعد) و در صورت بالا بودن ، باید هر دو تا شش ماه، یک بار چربی خون خود را آزمایش کنید.
به منظور حذف اثر چربی موجود در غذا، ضروري است
این آزمایش از ۱۲ تا ۱۴ ساعت ناشتا بودن انجام شود.
این کار دقت آزمایش را افزایش میدهد .
انواع چربی خون بالا
بیماری چربی خون، بسته به این که چه نوع چربی در خون بیمار بالا رفته است، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود.
انواع مختلف بیماری چربی خون عبارتند از:
۱. هیپرتری‌گلیسریدمی (بالا بودن میزان تریگلیسیرید خون)
۲. هیپرکلسترولمی (بالا بودن میزان کلسترول خون)
۳. هیپرلیپوپروتئینمی (بالا بودن میزان لیپوپروتئین‌های خون)
۴. چربی خون با الگوی ترکیبی، که در واقع ترکیبی از بیماری‌های بالا است.
علت ابتلا به چربی خون بالا چیست؟
بیماری چربی خون به دو دسته‌ی اولیه (ژنتیکی) و ثانویه (اکتسابی) تقسیم می‌شود؛
ــ کم‌کاری تیروئید
ــ نارسایی کلیه
ــ دیابت (خصوصا دیابت نوع دوم)
ــ بیماری‌های کبد
ــ چاقی
ــ مصرف برخی دارو‌ها از جمله تیازیدها، بتا بلوکرها، رتینوئیدها، دارو‌های ضد ویروس، سیکلوسپورین، استروژن، پروژستین و گلوکوکورتیکوئیدها.
علائم چربی خون بالا چیست؟
عمده علایم این بیماری ناشی از دو عامل است؛ یکی سنگین و غلیظ شدن خون که باعث کندی حرکت آن در عروق می‌شود ولذا باعث اختلال خون رسانی و کمبود نسبی اکسیژن در بافت‌ها خواهد شد.
و دیگری، افزایش حرارت بدن در اثر افزایش صفرا. این علایم به طور خلاصه عبارتند از:
ــ احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن
ــ خواب آلودگی
ــ سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می‌شود
ــ درد‌های نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا (و گاهی هم در سایر نواحی بدن)
ــ سردرد‌هایی که معمولاً به صورت سنگینی سر خودنمایی می‌کند
ــ خشکی و یا تلخی دهان
ــ سرگیجه و گاهی وزوزگوش
ــ سردرد، سرگیجه، سنگینی، خواب آلودگی، طپش قلب و علایمی از این دست، پس از مصرف غذا‌های چرب
ــ افزایش تعریق بدن
ــ ورم و پف کردن صورت
با این حال باید توجه داشت که ذکر علایم فوق به این معنا نیست که تمام کسانی که دچار افزایش چربی خون می‌شوند همه علایم فوق را بروز میدهند؛ بلکه اغلب، تنها بعضی از علایم را دارند.
اعمال تغییرات زیر در رژیم غذایی، میتواند به کاهش مقدار چربی خون کمک کند:
به جاي سرخ کردن مواد غذایی، آنها را آبپز، بخارپز و یا کباب کنید به جاي پنیر و شیر پر چرب، از انواع کم چرب استفاده کنید
مصرف شیرینی، کلوچه، کیک و فرآوردههاي لبنی پرچرب (شیر، پنیر و کره)، روغن نارگیل، روغن خرما، بیسکوییت، چیپس، پفک، سوسیس، همبرگر، کالباس، بستنی، پیتزا، زرده تخممرغ، جگر سیاه، مغز، سیرابی و قلوه، میگو، خرچنگ و صدف را محدود کنید
از قسمت هاي کم چرب گوشت استفاده کنید و تمام چربیهاي قابل مشاهده را جدا کنید. از مرغ و ماهی بیشتر از گوشت قرمز استفاده کنید
. در رژیم غذایی خود از سیر استفاده کنید. سیر خام یا کمی پخته شده، به میزان یک تا دو حبه در روز تاثیر مناسبی دارد.
مصرف سیر همچنین میتواند علاوه بر چربی، میزان فشار خون را نیز کاهش دهد مصرف سبزیجات مانند (کاهو و هویج) و میوه ها مانند سیب، زردآلو، گلابی، پرتقال، لیمو، گریپ فروت و توتفرنگی را افزایش دهید
به طور کلی تمام مواد غذایی گیاهی مانند سبزیجات، حبوبات وغلات فاقد کلسترول ند، اما در بین آنها موادي مانند جو، کدو، شوید و سیر اثر ضد کلسترول بسیار قويتري را بروز میدهند.
سویا نیز باعث کاهش کلسترول خون می شود مصرف نان و غلات سبوسدار، حبوبات و انواع لوبیا، عدس، لپه و … را افزایش دهید
مصرف آجیلها و مغزهاي برشته نشده و فاقد نمک به ویژه بادام و گردو را افزایش دهید
روزانه دو عدد سیب یا پرتقال، چند عدد توت فرنگی بویژه پس از غذا میل کنید که باعث کاهش جذب کلسترول مصرف شده با غذا می شود.
حتما در کنار غذا، سبزي خوردن و یا سالاد تهیه شده با هویچ زیاد و روغن زیتون (یک قاشق غذاخوري) را میل کنید میگو، دل، جگر، قلوه، کله پاچه و مغز مصرف نکنید .
مصرف تخم مرغ را به هفته اي سه عدد کاهش دهید مصرف خامه و کره ممنوع است.
علاوه بر آن از روغن هاي حیوانی و جامد پرهیز و از روغنهاي زیتون، آفتابگردان، سویا و بادام زمینی استفاده کنید
